Commissie buigt zich over falend milieutoezicht

Een commissie onder leiding van voormalig Haags burgemeester Jozias van Aartsen neemt het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) in het milieudomein onder de loep. Aanleiding zijn de talloze recente milieu-incidenten.

Niet optimaal

Dat schrijft staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur en Waterstaat) in een Kamerbrief. Het huidige VTH-stelsel stamt uit 2016. ‘Ik zie in de praktijk dat het stelsel nog niet optimaal functioneert’, schrijft Van Veldhoven. ‘Er zijn veel partijen betrokken bij de uitvoering van milieutoezicht en -handhaving. Dat leidt soms tot onduidelijkheid over de taakverdeling.’ Ook de rol van de omgevingsdiensten komt onvoldoende uit de verf.’

Grafietregens
Recentelijk kwam het gebrekkig toezicht onder meer naar voren bij de Zeeuwse fosforfabriek Thermphos en de grafietregens bij Tata Steel in Velsen-Noord. De controle door de provincies Zeeland en Noord-Holland bleek lang niet altijd adequaat. Vaak zitten provincies in een spagaat doordat strengere maatregelen ten koste kunnen gaan van de regionale werkgelegenheid. Omgevingsdiensten ontbreekt het aan doorzettingsmacht.

Effectiever en slagvaardiger
Als hoofdvraag voor de commissie ziet Van Veldhoven hoe milieuhandhaving, -toezicht en vergunningverlening effectiever en slagvaardiger kan worden gemaakt. Ook moet de commissie in kaart brengen hoe de onafhankelijkheid en deskundigheid van toezichthouders - in het bijzonder omgevingsdiensten – kan worden versterkt. Ook de huidige verdeling van rollen, taken en bevoegdheden moet tegen het licht worden gehouden.

Voorkómen leidraad
Van Veldhoven hoopt ermee te bereiken dat het accent meer op voorkómen van milieuschade komt te liggen in plaats van hersrelwerk achteraf. De commissie moet begin 2021 het rapport hebben voltooid. Naast voorzitter Van Aartsen maken onder anderen minister van staat Winnie Sorgdrager, Shell-directeur Marjan van Loon en politiechef Hanneke Ekelmans (Zeeland, West-Brabant) deel uit van de commisie.

Martin Hendriksma

Redacteur

Martin Hendriksma is redacteur ruimte en milieu bij Binnenlands Bestuur. Hij publiceerde daarnaast boeken over onder meer de rivier de Rijn en de Nederlandse kust.

Bekijk alles van Martin Hendriksma

Reacties: 12

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

O. Versteeg / toezichthouder milieu

Maak van de omgevings- en uitvoeringsdiensten handhavingsdiensten waarbij zij zelf het bevoegd gezag zijn.

Abw

Het is te simpel om te stellen dat vooral lokale bestuurders hier debet aan zijn. Ja het komt voor. Voorbeelden zijn er genoeg. Ook de tendens om alles bij lagere overheden neer te leggen kan dit versterken. Vanuit de landelijke politiek wordt dit steeds als middel toegepast lijkt het om financiële redenen. Omgevingsdiensten als uitvoeringsorgaan zitten daardoor in een financieel knijpgebied. Dan bestaat het gevaar dat een OD niet populaire beslissingen niet neemt om zijn financiering niet in gevaar te brengen. Maar wat ik nog niet gehoord heb is dat de afgelopen jaren er nauwelijks mensen te krijgen waren voor de uitvoeringstaken. Er worden bosjes dure mensen ingehuurd terwijl het toezicht verschraalt tot turfjes draaien en dit vooral inzichtelijk maken. Ook moet nog even tussen door de Omgevingswet worden eigen gemaakt. Dan is er geen tijd om creatieve oplossingen te verzinnen of om "even" een blik open te treken voor Tata, Thermphos of noem maar op. Adequaat toezicht is een illusie als dat niet kan.

Het heeft meer te maken met de politieke wil om iets te willen en daarvoor geld te beschikking te stellen en de bevoegdheden te regelen. Daar hoef je volgens mij geen dure commissie op te zetten. Vergelijkbare situaties zijn er genoeg (onderwijs, politie, zorg). De "goede oude" tijd van VROM-inspectie lijkt mij niet nodig. Er is genoeg wil bij de uitvoering om op te treden. Maak afwegingsgronden over wel of niet handhaven meer inzichtelijk en openbaar. Wie neemt welke beslissing en waarom. En dan niet via twitter zoals sommige bestuurders wel eens doen om vooral "hun onschuld uit te dragen"-mediamomentje.

Bert

@abw.

Er zijn organisaties waar vaste medewerkers in polonaise naar buiten lopen. Ja en dan heb je toch een probleem om nieuwe mensen te krijgen.

criticus

Ongetwijfeld zijn er zaken on het stelsel die niet kloppen. Vermoedelijk is de politieke houding tov handhaving het echte probleem. Handhaven is niet leuk, het komt aan op een lange adem, een rechte rug (ruggegraat) en de voordelen zijn er pas op lange termijn.

Niet handhaven, kop in het zand steken, rekken en vooruitgeschoven is op korte termijn vaak lucratiever.

Driemaal raden waar de meeste politici dan voor kiezen...

Gerrit Fop / berzorgd burger

Het zit em inderdaad, zoals criticus ook stelt, in de houding van de politieke bestuurders die uiteindelijk een handtekening moeten zetten. Liefst niet handhaven en voor zich uit schuiven, zodat de opvolgende bestuurder ermee zit, maar die doet precies het zelfde, totdat het echt fout gaat. De omgevingsdiensten waren nu juist in leven geroepen om deze handhavende taak onafhankelijker te kunnen uitvoeren, zonder politieke inmenging en met meer expertise. Niks is echter minder waar.

Chris

Tijdje terug groot bestemmingsplan Buitengebied gemaakt. Twee jaar onderzoek en inventarisatie aan ten grondslag. Uiteindelijk een lijstje met zo'n tien zaken om op gaan handhaven. Wethouder wilde het lijstje niet in ontvangst nemen bij het besluitvormingstraject. Nooit meer iets mee gedaan... Leuk zo'n bestuurder.

Bert

Een brandblusser, dieseltank, uurtje factuurtje, declarabiliteit. Prima op vlieghoogte toch.

Toine Goossens

Handhavers hebben pas een kans als de omgevingsdiensten rechtstreeks onder een minister vallen of een externe toezichthouder vallen.

Zolang de gemeentelijke autonomie niet wordt veranderd blijft het dweilen met de kraan open en blijft het accepteren van calamiteiten de norm zelfs de OVV krijgt dat niet veranderd.

een omgevingsdienst medewerker / adviseur

het zou goed zijn als de omgevingsdiensten minder aan de leidraad lopen van GS/B&W. Deels zouden de OD's zelf de problemen op met onnodig complexe interne procedures. Deels hangen ze hun oren naar de colleges omdat dat hun opdrachtgevers (=financiers) zijn.

Wottsjer

Vroeger was er een VROM-Inspectie die op VTH zat en de lagere overheden bij de les hield. Toen gingen ze medeoverheden heten en werd VROM geliquideerd, de verantwoordelijkheid werd zo laag mogelijk neergelegd, de slager ging zijn eigen vlees keuren. En nu? Na 10 jaar decentraliseren en verwaarlozen wordt de staatssecretaris wakker.

Gefeliciteerd, wordt de opvolger van de VROM-Inspectie, de ILT, nu ook weer wakker?

Hanna Scheepers

1.300 IBC's met blusschuim in Doetinchem! (Zie de Monitor van 12 oktober). En de voormalige (nu failliete) inrichtinghouder sponsorde de voetbalclub. Jarenlang niet of slecht gecontroleerd door de omgevingsdienst. Kortom ook mét omgevingsdiensten is de handhaving een zooitje. We hadden ons dus dat allemaal kunnen besparen. O en misschien iets om te checken, hoe zou dit bedrijf onder de omgevingswet gefunctioneerd hebben? Net zo slecht natuurlijk.

Bert

Hanna, het zou kunnen zijn dat de omgevingsdienst bijvoorbeeld 40% van het inrichtingen niet in het bestand heeft staan. Komt meer voor. Dit betekend dat deze locaties niet bezocht worden en dat de teamleider de controleur alleen de locaties die in het bestand staan laat bezoeken. Deze uren worden tenslotte betaald.

Deel dit artikel

Martin Hendriksma

Lees meer

Hoe de Transformatiefaciliteit ombouw van kantoor naar woningen versnelt

Essay: Terug naar de bedoeling van de Omgevingswet

De taaie strijd tussen gemeente en autobezitter

Bouwemissietool geeft bouwsector inzicht in terugdringen emissies

Onduidelijk waarom warmtetarieven hier hoger zijn

Hoe de Transformatiefaciliteit ombouw van kantoor naar woningen versnelt

Essay: Terug naar de bedoeling van de Omgevingswet

De taaie strijd tussen gemeente en autobezitter

Reacties: 12