CBS en PBL: Bijna overal nog nieuwe woningen nodig

Het inwonertal van steden – groot en middelgroot - blijft de komende decennia groeien, met in totaal circa 700.000 mensen tot 2030. Ook buiten de steden neemt de woningbehoefte voorlopig toe: door toename van het aantal alleenwonenden groeit het aantal huishoudens overal, met uitzondering van enkele gemeenten aan de oostgrens van Nederland.

Grote regionale verschillen

Dit blijkt uit de Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2016 van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De vorige prognose dateert van 2013. De hoofdconclusie die de onderzoeksbureau trekken is dat de regionale verschillen groot zijn en dat stad en platteland verder uit elkaar gaan lopen. Want terwijl de steden het grootste deel van de verwachte bevolkingsgroei oppakken, loopt perifeer Nederland verder leeg, stellen de beide bureaus. Vooral kleinere gemeenten zullen hun bevolking verder zien afnemen. Dit is onder meer het geval in Drenthe, Noordoost-Groningen, de Achterhoek, Noord-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen. Volgens de prognose telt in 2030 bijna een op de vijf gemeenten minder inwoners dan nu.

Steden blijven groeien

De bevolkingsgroei– bijna 950 duizend tussen 2015 en 2030 – wordt voor het grootste deel opgevangen in 100.000-plusgemeenten en is het sterkst in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Deze vier steden krijgen een derde van de totale bevolkingsgroei  te verwerken, waarmee Amsterdam naar een miljoen inwoners gaat. Ook buurgemeenten van deze steden zullen groeien, evenals Almere, Haarlem, Haarlemmermeer en Amersfoort in het “westen” van Nederland, melden de planbureaus.

Brabant en universiteitssteden

Behalve in de Randstad, concentreert de groei zich ook in Noord-Brabant, aldus de prognose. Ook universiteitssteden houden aantrekkingskracht. “In het zuiden van Nederland wordt de groei getrokken door de Brabantse steden Tilburg, Eindhoven, Den Bosch en Breda. In het oosten van Nederland blijft het inwonertal van Zwolle, Arnhem, Nijmegen en Ede sterk groeien. In het noorden kennen Groningen en Leeuwarden een beduidende groei.”

Minder inwoners, meer huishoudens

Gemeenten die qua inwonertal gaan krimpen, moeten de komende jaren nog wel rekening houden met een groeiend aantal huishoudens. Dat heeft te maken met een stijging van het aantal alleen (langer thuis-) wonende ouderen, maar ook het groeiend aantal eenoudergezinnen, singles en alleenstaande migranten. In vrijwel alle gemeenten zal het aantal huishoudens toenemen, aldus de onderzoekers. Zij concluderen dat daardoor bijna overal in Nederland nog extra woningen moeten worden gebouwd. “In slechts enkele gemeenten, voornamelijk aan de oostgrens van Nederland, zal het aantal huishoudens niet meer toenemen of zelfs afnemen.”

Jonge steden, oude dorpen

Verjonging en vergrijzing hebben elk hun eigen effecten. Steden zullen jonge mensen blijven aantrekken, wat leidt tot behoefte aan woningen en scholen. Op het platteland groeit het aandeel ouderen de komende jaren hard door, naar 26 procent in 2030. In de stad is het aandeel 65-plussers dan 17 procent. Deze spreiding is een breuk met het verleden. In het begin van deze eeuw was de vergrijzing in zowel grote, middelgrote als kleinere gemeenten nog vrijwel gelijk, bijna 15 procent, melden de onderzoekers.

Scholen en zorg

Dorien Manting, hoofd verstedelijking bij het PBL, ziet de verschillen binnen Nederland op allerlei vlakken groter worden. ‘Plattelandsgemeenten zien scholen verdwijnen, in de stad zullen die erbij moeten komen.’ Ze signaleert leegstand versus woningtekort en voorspelt dat ook zorgbehoefte en zorgaanbod in de stad en periferie uiteen gaan lopen.