Buurtgroen gezond? Alleen als je erbij kunt

Niet alleen de aanwezigheid van groen in een wijk, maar vooral de toegankelijkheid ervan heeft een positief effect op de gezondheid van bewoners. Van onbruikbaar groen langs parkeerplaatsten, wordt niemand gelukkig; van wandelparken en speelweides wel. Dat blijkt uit promotieonderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen onder 223 bewoners van twee Groningse wijken.

Toegankelijk en bruikbaar

Yang Zhang, promovenda bij de afdeling Planologie van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen, selecteerde voor haar onderzoek de buurten De Hoogte en Corpus den Hoorn-Noord. Twee wijken met een vergelijkbare bevolking en eenzelfde hoeveelheid groen (circa 25 procent van het totale grondoppervlak), maar met verschillende gebruikskwaliteit van dat groen. In De Hoogte bestaat meer dan de helft van het groen uit niet goed toegankelijk of beperkt bruikbaar groen, zoals groenstroken langs een spoorlijn. In Corpus den Hoorn-Noord is maar een kwart van het groen minder toegankelijk en bruikbaar. De rest van het groen is voor bewoners goed toegankelijk, zoals een wandel- en fietspad langs een kanaal.

Gehecht aan groen en psychisch gezonder

De onderzoekster ondervroeg bewoners over hun psychische en lichamelijke gezondheid. Ook ontwikkelde ze een schaal om de gehechtheid van bewoners aan het groen in hun buurt in kaart te brengen. Haar conclusie: bewoners van een wijk met veel toegankelijk en bruikbaar groen zijn meer gehecht aan het groen in hun buurt en voelen zich psychisch gezonder dan bewoners van een wijk met evenveel maar minder goed toegankelijk groen.

Relatie tussen verbondenheid en gezondheidseffecten

Bewoners van de wijk met veel toegankelijk groen voelen zich vooral geestelijk gezonder, constateerde Zhang. Zij vond geen verschillen in de lichamelijke of algemene gezondheid van de bewoners uit de twee wijken. ‘Die bevindingen komen overeen met de uitkomsten van eerder onderzoek. Groen heeft de meeste invloed op de psychische gezondheid’, zegt Agnes van den Berg, hoogleraar Beleving en waardering van natuur en landschap aan de RUG en begeleider van het onderzoek. Van den Berg vindt het bijzonder dat nu een relatie is aangetoond tussen het psychisch welzijn van de bewoners en hun gehechtheid aan het groen. ‘Dat suggereert dat verbondenheid met het groen een sleutelrol zou kunnen spelen in de gezondheidseffecten van dat groen.’

Besparing op zorgkosten 

De gezondheidseffecten van een groene leefomgeving zijn al langer bekend. In 2012 liet  het ministerie van Economische Zaken er al onderzoek naar doen. Tien procent meer groen in de woonomgeving kan een besparing opleveren van 400 miljoen euro op de kosten van zorg en ziekteverzuim, bleek daaruit. Gemeenten zouden zich veel meer kunnen en moeten inspannen om kwaliteitsgroen ook de stad in te brengen. Probleem daarbij is dat zij daarvoor kosten moeten maken, terwijl de opbrengsten niet voor rekening van de gemeenten komen.