Burgers lossen hoofdpijndossier voor twee gemeenten op

In de Brabantse dorpen Sterksel en Maarheeze lossen bewoners een leefbaarheidsprobleem op waar twee gemeentebesturen al tien jaar over bakkeleien. Ze maken een eind aan denderend vrachtverkeer door hun dorpskernen. 

Verkeersoverlast

Twee gemeenteraden en twee collegebesturen komen er al tien jaar niet uit. Wat te doen met de verkeersoverlast van een afvalverwerkingsbedrijf dat voor overlast zorgt aan beide kanten van de gemeentegrens? De oplossing waarbij het dorp in de ene gemeente wordt ontlast, geeft nieuwe hinder in het dorp aan de andere kant van de grens. 

Met grens tussen aanhalingstekens, benadrukt Pieter Rozema, die vanuit netwerkorganisatie KNMH de beide dorpsraden ondersteunt. 'Voor bewoners is die streep op de Noord-Brabantse kaart tussen Sterksel en Maarheeze een papieren werkelijkheid.' Hoe zij de realiteit beleven, wordt duidelijk tijdens een bezoek aan het gebied, als een bonkende vrachtauto zich een weg baant over de klinkerstraat in het oude dorpscentrum van Sterksel. Het zijn zware jongens, met containers vol bouwafval. Alleen al voor dit afvalverwerkingsbedrijf biedt de vergunning ruimte voor 1230 vrachtwagenbewegingen per etmaal. Dat is een hele mondvol voor wat bewoners eenvoudigweg “onleefbaar” noemen. 

Politiek geharrewar 

In het dorpshuis zit Rozema aan tafel met Piet Konings van de dorpsraad Maarheeze en Toine Leemans uit de dorpsraad van Sterksel. Opvallend gebroederlijk, afgezet tegen het politieke geharrewar over dit dossier in en tussen de twee betrokken gemeenten, Cranendonck en Heeze-Leende. Rozema schetst de essentie van het probleem op een kladblokje. De dorpen – twee rondjes – liggen hemelsbreed vijf kilometer uit elkaar, met in het midden een stippellijn als gemeentegrens. Het bewuste bedrijf ligt vlak naast de grens, nét in Heeze-Leende. Het meeste vrachtverkeer rijdt echter direct de grens met Cranendonck over, om via de kern Maarheeze naar de A2 te rijden. Terwijl de provincie en Heeze-Leende de onderneming sinds 2004 ruimte boden voor uitbreiding van de activiteiten, zag Cranendonck de overlast in Maarheeze verder toenemen. 

Rond 2008 erkenden beide gemeenteraden dat er sprake was van een gezamenlijk probleem, vertelt Piet Konings van de dorpsraad van Maarheeze. 'Beide gemeenten lieten onderzoek doen, door verschillende bureaus, met uitkomsten die voor de ander niet acceptabel waren.' De gemeente Cranendonck kwam daarop met een plan om het vrachtverkeer te spreiden over de dorpskern Maarheeze en het buitengebied. 'Die tussenoplossing leidde in Cranendonck tot onenigheid, want bewoners die er eerder weinig last van hadden, kregen ineens dat zware verkeer voor de deur.' De lokale onvrede werd inzet van politieke strijd en resulteerde in 2011 in een aangenomen motie die het gemeentebestuur opdroeg: "Los dit probleem op, maar niet over ons grondgebied". 

Het waren de beide dorpsraden die elkaar vervolgens opzochten en besloten: als de politiek het niet kan oplossen, moeten wij dat samen doen. Wethouder Wilma van der Rijt- van der Kruis (CDA, verkeer) uit Heeze-Leende is blij met het werk van de dorpsraden. Zij zorgden ervoor dat er een gezamenlijke bestuurlijke agenda kwam voor dit probleem, iets wat de bestuurders van de twee gemeenten niet gelukt is, zegt ze. De gevonden oplossing is bovendien haalbaar, financierbaar en heeft breed draagvlak, ook van de provincie en het bedrijf. ‘Daar kun je als college en raad geen nee meer tegen zeggen, vind ik. Burgerplanvorming verandert het karakter van besluitvorming in positieve zin, we gebruiken de methode nu opnieuw voor ons centrumplan.’  

Lees in Binnenlands Bestuur nr. 19 hoe de dorpsraden een oplossing vonden. Plus tips voor burgerplanvorming. (inlog)