Bouwproject? Op naar de stikstofbank

Bouwprojecten die zijn stilgelegd of vertraagd door ontbrekende stikstofvergunningen kunnen binnenkort beroep doen op een van de provinciale stikstofbanken. Met deze regeling proberen provincies een deel van de bespaarde stikstofuitstoot door boeren te gebruiken voor bedrijfsuitbreidingen, wegenbouw, energiemaatregelen en woningbouwprojecten.

Loket

De stikstofbanken zijn een uitgifteloket voor stikstofruimte die initiatieven, zoals bouwprojecten maar ook evenementen of andere stikstofuitstotende activiteiten, kunnen gebruiken. De ruimte komt van boerenbedrijven die maatregelen hebben genomen om de uitstoot te verminderen, of door de stikstofruimte van boeren die stoppen met hun bedrijf over te nemen.

Doelenbanken

In de meeste provincies komen twee stikstofbanken: een landelijke microdepositiebank, die bedoeld is om bijvoorbeeld vergunningen mogelijk te maken voor kleinschalige woningbouwprojecten, bedrijfsterreinontwikkeling en de aanleg van wegen met een relatief lage depositie van stikstof. In veel provincies komt ook nog een ‘provinciale doelenbank’ die per provincie voor specifieke doelen kan worden ingezet. Zo heeft Zuid-Holland een doelenbank ingericht voor activiteiten in het Rotterdamse havengebied en heeft Noord-Holland een bank specifiek voor energietransitie, verduurzaming van de industrie en circulaire economie.

PAS

Door de PAS-uitspraak van de Raad van State in 2019 kunnen activiteiten die extra stikstof in natuurgebieden veroorzaken alleen een vergunning krijgen als de stikstofuitstoot ergens anders gecompenseerd wordt. Maar omdat dit voor veel bouwprojecten zo goed als onmogelijk is, kwamen veel projecten stil te liggen.

Opkopen

In de afgelopen jaren werd in verschillende provincies geprobeerd om de stokstofruimte te zoeken bij het opkopen van veehouderijen. Maar boerenorganisaties zijn daar meestal geen voorstander van. Zij vrezen dat het platteland wordt leeggekocht door industrieën en projecten die stikstofruimte nodig hebben. Ook sommige provincies vonden het opkopen geen goede oplossing, omdat het kan leiden tot ongewenste leegstand en verloedering van het buitengebied. Bovendien kan stikstofruimte uit de provincie ‘weglekken’, bijvoorbeeld doordat de stikstofruimte wordt opgekocht door een partij in een andere provincie. Geen ondenkbaar scenario: in maart 2020 kocht de provincie Brabant de emissierechten van boerderijen in andere provincies op om de aanleg van een bedrijventerrein in Moerdijk mogelijk te maken. Tot grote verontwaardiging van die provincies. Uiteindelijk spraken de provincies af om dit soort grensoverschrijdende koehandel niet meer mogelijk te maken.