Boer die megastal wil komt langs Groningse maatlat

Groningen legt melkveehouders die hun bedrijf willen uitbreiden voortaan langs een maatlat. De ondernemers moeten op verschillende thema’s aantonen dat de ze duurzaam produceren. Halen ze minimaal een 7,5 als rapportcijfer, dan krijgen ze toestemming voor bedrijfsuitbreiding; zo niet, dan gaan de plannen niet door. Het zogenoende Groninger Verdienmodel is ook goed te gebruiken in andere provincies, licht gedeputeerde Henk Staghouwer (ChristenUnie) toe.

Waarom hebben jullie het Groninger Verdienmodel ontwikkeld?

‘Het is een antwoord op de voortdurende discussie in Provinciale Staten over de ideale grootte van de bedrijven in de melkveehouderij. Die discussie verzandde in tegenstellingen en koste vorig jaar mijn voorganger, Wiebe van der Ploeg, zijn positie omdat een besluit over megastallen onverteerbaar was voor zijn partij, GroenLinks. In de Staten is toen een motie aangenomen om samen met LTO Noord en de Natuur- en Milieufederatie Groningen te zoeken naar mogelijkheden om onder voorwaarden uitbreiding van melkveehouderijen toe te staan. Daar is dit model uit gekomen.’

Hoe werkt het?

'Melkveehouders die hun bedrijf willen uitbreiden boven de twee hectare, moeten voldoen aan een reeks voorwaarden of zorginspanningen. Dat gaat bijvoorbeeld over dierenwelzijn, inpassing in het landschap, het hebben van een natuurplan en emissiearm produceren. Aan al die thema’s wordt een score gehangen. Om in aanmerking te komen voor uitbreiding, moeten de ondernemers hoger scoren de wettelijke norm van het rapportcijfer 6. Wij leggen de lat op een 7,5. Dat cijfer is het resultaat van stevige discussie tussen de drie partijen. De provincie en de natuurorganisaties willen natuurlijk een zo hoog mogelijke score, maar voor LTO moet het ook mogelijk zijn. Uit een toets bij twintig bedrijven die zijn uitgebreid of dat zouden kunnen doen, kwam het cijfer 7,5 naar boven als een stevige opgave, maar wel haalbaar.’

Het gaat dus om bestaande wettelijke eisen, waarvoor de normen in Groningen zijn opgeschroefd?

‘Dat klopt. Alleen het hebben van een natuurplan is een nieuwe norm. Wij vinden dat een uitbreiding goed inpasbaar moet zijn in de omgeving en dat natuur die daarvoor moet wijken elders moet worden gecompenseerd. Dat moeten ondernemers aangeven in een natuurplan.’

Na bespreking met Provinciale Staten gaat het model per 1 juli in. Welke effecten verwacht u ervan?

‘Ik verwacht dat tot 2020 zo’n honderd melkveebedrijven hiervan gebruik zullen maken. De een met een halve hectare uitbreiding, de ander met twee. Het effect op de stikstof- en ammoniakuitstoot zal zelfs groter zijn, omdat bedrijven die gaan investeren vaak maatregelen treffen voor het gehele bedrijf. We beginnen nu met de melkveesector, omdat daarin de investeringsbehoefte het grootst is. Maar op termijn willen we ook een maatlat ontwikkelen voor de akkerbouw en de intensieve veehouderij.’

Houdt de provincie zelf een taak in het model?

‘Niet in de toetsing, dat laten we over aan een gecertificeerd bedrijf, zodat de toets volledig objectief is. Wel zullen we het model evalueren en waar nodig aanpassen, in overleg met de andere partijen. En dat is eigenlijk best bijzonder. Dat wij vanuit die tegengestelde belangen tot een werkwijze zijn gekomen waar iedereen tevreden over is.’