‘Blijf vasthouden aan krimpbeleid’

De Achterhoek hoopt te gaan profiteren van overloop uit de overvolle Randstad. Sommige andere krimpregio's zagen de bevolking in 2018 minder hard dalen dan verwacht. Toch zuinig blijven met nieuwbouw, adviseren deskundigen.

Provinciaal gemaakte afspraken over terughoudendheid met nieuwbouw staan in de Achterhoek alweer ter discussie. ‘De economie groeit en ook de werkgelegenheid’, stelde wethouder Ben Hiddinga van Oude IJsselstreek, tevens voorzitter van de regionale thematafel wonen en vastgoed, in het AD. ‘Bedrijven halen werknemers van buiten de regio en zelfs van buiten Nederland. Verder proberen we jongeren vast te houden.’ Ook voorzien gemeenten in de regio een toenemend aantal randstedelingen dat de drukte verruilt voor de weidsheid van het platteland. Daarom laat de Achterhoek eerder in provinciaal verband afgesproken beperkingen in het aantal te bouwen woningen los. Ook Friesland zag de voorspelde krimp zich in CBS-cijfers over 2018 nog niet voltrekken. Dankzij sterke groei van de stad Leeuwarden bereikte de provincie eind vorig jaar zelfs een recordaantal inwoners.

Kan het krimpbeleid in sommige delen van Nederland alweer in de koelkast? Nee, vindt woningmarktexpert Paul de Vries van het Kadaster. In CBS-cijfers over de regionale bevolkingsontwikkeling in 2018 ziet hij eerder een bevestiging van de bestaande trend: de steden blijven groeien en het platteland blijft daarbij achter. Directeur Bram Klouwen van adviesbureau Companen sluit zich daarbij aan. ‘In de crisisjaren is amper gebouwd. Daarom voelt men nu ook in de Achterhoek een druk op de woningmarkt. In de cijfers over 2018 zie je dat de bevolkingskrimp doorgaat, en dat zal in de nabije toekomst niet wezenlijk veranderen. De eerste jaren moet je er nog wel bouwen, vanwege de gezinsverdunning. Maar doe dat continu met de vinger aan de pols.’

Ook de economische opkomst van steden als Arnhem en Zwolle biedt krimpregio's volgens Klouwen geen soelaas. ‘Ik verwacht dat bijvoorbeeld Hoogeveen slechts zeer beperkt profiteert van de opbloei van Zwolle.’ ‘Mensen kiezen bewust voor de voorzieningen die een grotere stad in de regio heeft’, vult De Vries aan. ‘Bij ziekenhuizen is de laatste jaren een sterke concentratietrend merkbaar. Dat bindt mensen.’

Groei Noord-Brabant
Op provinciaal niveau blijft buiten de Randstad alleen Noord-Brabant sterk doorgroeien. ‘De Brabantse economie laat al jaren mooie cijfers zien’, zegt De Vries. ‘En werk trekt mensen.’ Klouwen prijst de goede verbindingen via snelweg A2 met de Randstad. ‘Zoals je de A12 en de A28 kunt zien als motor voor Arnhem en Zwolle.’

Opvallend in de jongste CBS-cijfers is dat de groei van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag volledig voor rekening komt van er zich vestigende buitenlanders. ‘In Amsterdam en Den Haag zijn dat voornamelijk expats’, aldus De Vries. ‘In Rotterdam zal gezinshereniging een grotere rol spelen.’

Het binnenlandse migratiesaldo van de drie steden is negatief: er vertrekken meer stedelingen dan dat er uit de rest van Nederland bijkomen. ‘Voor de middenklasse is de grote stad niet langer betaalbaar’, zegt Klouwen. ‘Die is aangewezen op bijvoorbeeld Alkmaar of Almere.’ Daarnaast merk je aan die trend dat de bevolking aan het vergrijzen is, aldus De Vries. ‘De grote stad is vooral in trek bij jongeren. Daar komen er nu al steeds minder van, terwijl dertigplussers die een gezin aan het vormen zijn nog steeds massaal uitstromen.’

Alleen Utrecht heeft van de G4 per saldo nog steeds een positief binnenlands migratiesaldo. Daar moet volgens De Vries niet te veel waarde aan worden gehecht. ‘Utrecht is de enige grote stad met een Vinexwijk binnen de gemeentegrenzen: Leidsche Rijn. Dat veroorzaakt de groei. Tel je in Amsterdam de nieuwbouw van Weesp mee, dan heeft Amsterdam ook een positief migratiesaldo.’