Bericht uit de droogste stad van Nederland

Roermond en omgeving geldt al vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw als de droogste streek van Nederland, slechts 750 mm per jaar. Er zijn deze zomer geen geel gras en verdorde bomen te bespeuren in Roermond, toch krijgen bomen flink meer ruimte om te wortelen. 

Krattensysteem 

Bomen in versteende en dichtbebouwde binnenstad en in reconstructies krijgen waar mogelijk voldoende vocht door een ingenieus krattensysteem dat het water vasthoudt en is omwikkeld met waterdicht doek. ‘Zo’n maatregel is duur, maar we zorgen nu wel voor een duurzame groeiplaats waardoor de bomen een bijdrage leveren de biodiversiteit en aan bestrijding van de hittestress. Doordat de bomen beter wortelen, hebben we bovendien minder schadekosten van boomwortels die trottoirtegels en asfalt van wegen en fietspaden opdrukken’, zegt Rens Evers die namens GroenLinks wethouder is van klimaat, wijken en infrastructuur in Roermond.

Extremen

De stad zit een paar keer per jaar ook knel tussen het water van Roer, Swalm en Maas. Tijdens de watersnood van half juli in Valkenburg moesten in Roermond vijfhonderd huishoudens in een wijk  hun huis onverwijld verlaten. De stad moet kortom rekening houden met beide extremen, zowel droogte als wateroverlast. Evers zet zich schrap. ‘Meer water vasthouden betekent direct de overlast beperken als er teveel water valt en tegelijk de droogte bestrijden als er te weinig valt.’ Wadi’s en vijvers op laag gelegen plekken in twee nieuwbouwprojecten en een bedrijventerrein vormen een mooi voorbeeld hiervan. Regenwater infiltreert in de bodem. Natuurbeleving en recreatie vormen de aantrekkelijke bijvangst.

Uitleggen

Bang voor klachten over muggenoverlast bij al dat wadi-water of bezorgde ouders die vrezen voor de veiligheid van hun spelende kroost is de gemeente niet. ‘Als dergelijke reacties komen, luisteren we naar de bewoners en proberen we de plannen aan te passen.’ Maar aan het principe van ‘water vasthouden’ tornt de wethouder niet. ‘We moeten ons beleid gewoon goed uitleggen. Dat lukt, want we hebben in Roermond een betrokken bevolking die is begaan met de omgeving. Veel mensen zijn zelf aan de slag gegaan met de ontstening van hun tuin. We ontvangen de laatste jaren meer verzoeken om de plantsoenen en graspartijen ruiger te laten, in plaats van het voorheen strak gemaaide biljartlaken.’

Mammoettanker

‘Prima dat Roermond in nieuwbouwwijken water vasthoudt en in de grond laat zakken’, zegt bestuurder Har Frenken van het waterschap. ‘Goed dat de bermstuwen in Roermond nu vol staan in plaats van dat dit regenwater door de Roer wegstroomt.’ De bestuurder spreekt echter van de overheid als een ‘mammoettanker’. ‘Het gaat heel langzaam om gemeenten en provincie mee te krijgen. Dat komt vooral omdat de ruimte voor water conflicteert met economische belangen.’

Sluitpost
Vijftien procent reserveren voor ‘groen en blauw’ is eigenlijk een must, maar het vergt ruimte op kavels waar ook lucratieve koopwoningen kunnen staan, bedoelt Frenken. ‘Wij zijn als waterschap daarom nog al te vaak de sluitpost en lossen de problemen op die gemeenten en ontwikkelaars kunnen voorkomen. ‘Het afkoppelen van regenwater van de riolering in bestaande bebouwing en op bedrijventerreinen is lastig, en daar mag in de hele provincie wel een tandje bij, inclusief Roermond’, zegt Frenken. 

Ezeltje

Bij de Natuur en Milieufederatie Limburg in Roermond is directeur Ton Hermanussen nog een stuk kritischer, ook op het waterschap. ‘Er zijn in Limburg ontzettend veel grondwateronttrekkingen. Als je dat op een kaart afbeeldt, is de provincie bijkans het ezeltje dat helemaal is lek geprikt’, zegt Hermanussen. Limburg telt sinds de all-time recorddroge zomer van 1976 liefst 9200 legale grondwaterputten, aldus het Landelijk Grondwaterregister (LGR). ‘En dat zijn dan alleen nog de legale onttrekkingen met een vergunning of melding bij provincie of waterschap. De illegale putten en het toenemend aantal putten van particulieren onttrekken zich echter aan het zicht van het gezag.’

Visie
Vooral de landbouw en de ruimtelijke ordening staan volgens de milieufederatie een doeltreffend waterbeheer in de weg. ‘Prima dat de gemeente Roermond water vasthoudt in wegbermen en wadi’s, maar ik mis een visie op het buitengebied. Moeten we daar wel bouwen? Moet je, zoals Venlo, wel een ziekenhuis bouwen langs de Maas? Moeten boeren wel mais verbouwen in de uiterwaarden of pal naast een nat natuurgebied?’.

Bufferzones 
Hermanussen vindt dat er bufferzones moeten komen naast natuurgebieden.‘De verantwoordelijken voor de verdroging in het buitengebied zijn de boeren, de industrie en niet te vergeten het drinkwaterbedrijf. Zij zouden hun verantwoordelijkheid moeten nemen en kijken hoe ze hun vraag beperken of er op een andere manier in voorzien.’

Lees het hele verhaal over Roermond deze week in BB17 (inlog)