Amersfoort hoopt op tekort op nul

In een bijpraatbijeenkomst vertelden de Amersfoortse wethouders Bert Lubbinge en Bert van der Werff dat het tekort op de Vinex-locatie Vathorst na onderhandelingen met private bouwers is teruggebracht van 70 naar 20 miljoen. De raad was beduusd, maar kreeg ook hoop op meer.

Kan het zo goedkoop?
Anderhalf jaar geleden schetste de vorige wethouder nog een “worst case scenario” van een verlies van 70 miljoen op de grondexploitatie van Amersfoort Vathorst. Hoe verrast was de raad dan ook dat de wethouders Lubbinge (PvdA) en Van der Werff (VVD) hen dinsdag meldde dat na een half jaar onderhandelen met de private bouwpartijen het tekort is teruggebracht naar 20 miljoen euro. Een tussenstand, maar toch. Alleen de raden van bestuur van de bouwpartijen moeten de afspraken nog goedkeuren, maar eind november zou het rond moeten zijn. ‘Veelbelovend’, reageert Ingeborg Oostlander van oppositiepartij CDA. ‘Maar kan het dan zo goedkoop? Hebben we in het verleden dan steeds te veel uitgegeven?’

Risico's niet gelijk verdeeld
In betere tijden maakte de gemeente Amersfoort met vijf private bouwondernemers de afspraak dat de opbrengsten van de grond gelijk verdeeld zouden worden. Voor de risico’s, mogelijke verliezen, had men destijds minder oog, wat resulteerde in een ongelijke risicoverdeling. De bouwers zouden maximaal 11 miljoen verlies mogen lijden. De rest was voor rekening van de gemeente. Een afspraak waar de wethouders graag onderuit wilden, maar wat ze niet is gelukt. ‘Je vraagt je nu af hoe ze toen ooit die afspraak konden maken, maar men keek toen niet naar mogelijke verliezen, maar vooral naar de opbrengsten’, aldus Oostlander. ‘Nu maken we dit soort afspraken niet meer.’

Twijfel over zelfde kwaliteit woningen
Maar nu is er dus een opbeurend onderhandelingsresultaat, alhoewel niet iedereen de wethouders op hun blauwe ogen gelooft. Hans van Wegen van de Burger Partij Amersfoort moet het eerst nog maar eens zien en ook D66 heeft haar twijfels. Oostlander van het CDA wijst op het voorlopige karakter van de mededeling. ‘Er worden kosten bespaard op de kwaliteit. Wij vragen ons af of de wijk dan wel dezelfde kwaliteit heeft als van tevoren gedacht. Wat verandert er dan wel niet met zulke grote bedragen? Ook zou het woningbouwprogramma worden aangepast. Voor ons is van belang of er dan nog wel genoeg diversiteit is in de wijk tussen koop- en sociale huurwoningen. Toch is het ze anderhalf jaar geleden gelukt ons met die 70 miljoen flink aan het schrikken te maken en dan is het toch knap dat het nu “maar” 20 miljoen is.’

Tekort naar nul brengen
Tijdens de bijeenkomst werd zelfs door raadsleden gespeculeerd of het bedrag niet op nul te krijgen valt. Als er immers zo’n hap af kan, kan er dan niet nog meer af? De raden van bestuur van de bouwers moeten nog akkoord gaan. Daarbij hebben de wethouders gezegd te kijken of ze nog andere partijen bij de ontwikkeling van Vathorst kunnen betrekken. Oostlander: ‘Volgens de wethouders zat dit in het traject. Uit andere bronnen hoor ik dat het Ontwikkelingsbedrijf Vathorst zegt dat dit helemaal niet aan de orde is. Ik kan me dat voorstellen, die zitten niet te wachten op andere bouwers.’

Meer verliesgevende bouwgronden
Nu het tekort zodanig is gedaald ziet Oostlander ook de belangen van de bouwers weer opkomen. ‘De afspraak was 50/50 met een maximum van 11 miljoen. Als het tekort nu 20 miljoen is, is er ook een belang voor de bouwers om het bedrag verder omlaag te brengen. Hiervoor kwam het verlies immers alleen voor de rekening van de gemeente. Misschien is nog meer mogelijk.’ Toch dempt ze de verwachtingen ook meteen. ‘In Vathorst-West en –Noord liggen ook nog gronden die deels van het ontwikkelingsbedrijf en deels van de gemeente zijn. Die projecten zijn nu on hold gezet en uit de onderhandelingen gehaald, maar die zullen ook verliezen opleveren die we op enig moment nog moeten nemen. Er is dus een lichtpunt aan de horizon, maar we weten niet of het een lichtpunt is.’