Nieuwbouw van woningen krijgt zware klap

​De NEPROM verwacht dat de verkoop van nieuwbouwwoningen dit jaar zal halveren in vergelijking met wat in de afgelopen jaren gebruikelijk was. De belangrijkste redenen zijn de stijging van de rente, de stijging van de bouwkosten en de grote problemen met de planologische procedures.

De NEPROM baseert haar verwachtingen op het onderzoek Monitor Nieuwe Woningen 2022 dat recent beschikbaar kwam en op een enquête onder haar leden, die in februari werd uitgevoerd. Het blijkt dat in 2022 slechts 20.000 nieuwbouwkoopwoningen aan particulieren werden verkocht tegen 36.000 in 2021. De NEPROM vreest op basis van de enquête dat het totaal aantal verkochte nieuwbouwwoningen aan particulieren in 2023 verder daalt naar slechts 15.000. Kortom, een halvering t.o.v. het reguliere niveau.

Onzekerheid bij consumenten

De belangrijkste reden dat veel minder nieuwbouwwoningen verkocht worden is de gestegen hypotheekrente, waardoor veel woningzoekenden niet meer in staat zijn om hun nieuwe woning te financieren. De verkoop van nieuwbouwwoningen wordt bovendien veel harder geraakt dan de verkoop van bestaande woningen. Dat komt omdat er vaak anderhalf tot drie jaar (en soms nog langer) overheen gaat, voordat de nieuwe woning wordt opgeleverd. Kopers zijn door die lange periode onzeker over de verkoop van de eigen woning.

Ook veel minder nieuwe huurwoningen

De ontwikkelaars signaleren ook dat de verkoop van nieuwe huurwoningen aan beleggers, zoals pensioenfondsen en verzekeraars, in korte tijd sterk is afgenomen. Primair komt dat door de sterk gestegen rente, waardoor beleggers veel minder kunnen betalen voor de aankoop van de te verhuren woningen. Maar ook de regulering van de middenhuur vergroot de onzekerheid bij beleggers.

Projecten vlottrekken

De projectontwikkelaars proberen vastzittende projecten met man en macht weer vlot te trekken. Zo worden waar mogelijk grote projecten met eengezinswoningen in kleinere deelprojecten opgeknipt die sneller verkocht kunnen worden, zodat ook eerder met de bouw kan worden begonnen. Ook wordt met gemeenten gezocht naar mogelijkheden om de bebouwingsdichtheid en de grootte van de woningen aan te passen en onnodige eisen te schrappen. Projectontwikkelaars merken dat met name grote binnenstedelijke woningbouwprojecten erg lastig vlot te trekken zijn. De afgelopen jaren is juist sterk op dit soort projecten ingezet, maar die blijken nu extra gevoelig voor de tegenzittende conjunctuur.  

Ingrijpen Rijk noodzakelijk

De NEPROM verwacht dat de halvering van nieuwbouwverkopen in de loop van 2024 en in de jaren daarna tot leegloop bij bouwbedrijven gaat leiden. In aanvulling op wat ontwikkelaars en gemeenten doen om projecten alsnog doorgang te laten vinden, zou het Rijk door gerichte maatregelen te treffen het tij enigszins kunnen keren. Al eerder werd in de Tweede Kamer bij de minister aangedrongen op een doorbouwgarantie voor koopwoningen. Voor het vlottrekken van binnenstedelijke projecten met huurwoningen zou een gerichte doorbouwpremie soelaas kunnen bieden. Op middellange termijn zouden ook gemakkelijker en goedkoper te ontwikkelen en te faseren locaties beschikbaar moeten komen aan de randen van de steden.