Duurzaamheid

Dus als overheden meer milieuvriendelijke producten aanschaffen, die minder CO2-uitstoot veroorzaken en gemakkelijk te recyclen zijn, dan is dat een goede zaak. Wie kan daar nu bezwaar tegen hebben!

Tenzij het paard achter de wagen wordt gespannen. De Actal, de onafhankelijke waakhond die de overheid op de huid zit om de regeldruk te verminderen voor burgers en bedrijven, is er eens ingedoken. Jaarlijks besteden overheden meer dan 40 miljard euro aan de inkoop van goederen, werken en diensten. Om dat duurzamer te doen, wordt bij de inkoop nu ook gekeken naar milieu en sociale aspecten. Dus worden er duurzaamheidcriteria opgesteld voor leveranciers en dan komt het bureaucratische circus echt op stoom.

De criteria blijken nogal eens te veranderen zonder dat dát behoorlijk wordt gecommuniceerd. Steeds komen er aanvullende eisen aan het bedrijfsleven. Het leidt tot valse concurrentie. De duurzaamheidcriteria bevoordelen de grote bedrijven die de administratieve rompslomp wel aankunnen. Et cetera, et cetera (zie pagina 14).

Erger nog. Die duurzaamheidcriteria leiden helemaal niet tot duurzame innovatie van bedrijfsprocessen en daarmee van producten die overheden inkopen. Ondernemers zetten door alle onzekerheden en regels een rem op innovatie. En zo spant de overheid door haar eigen regelgeving het paard achter de wagen. Bovendien kost deze duurzaamheid ook fors meer geld. Ergens tussen de 160 en 410 miljoen euro extra per jaar.

Een andere milieuspagaat zien we in de energiesector. Ook hier willen we duurzame energie die geen of weinig CO2 uitstoot. De energiediscussie gaat sinds kort over de mogelijke bouw van een tweede kerncentrale bij Borsele (zie pagina 26). De milieulobby is vierkant tegen kernenergie vanwege het afval en de risico’s bij een ongeluk. Maar tegelijkertijd zijn kerncentrales veel en veel veiliger geworden, het afval is beter te managen én er is géén CO2-uitstoot. Het kabinet Rutte heeft zich vóór een tweede kerncentrale uitgesproken, maar wil weer geen overheidssteun geven, die echt noodzakelijk is om zo’n kerncentrale te realiseren.

Misschien is het een oplossing minder regels te stellen voor duurzaam inkopen. De extra miljoenen die we dan jaarlijks besparen steken we in de medefinanciering van die tweede kerncentrale. Het reduceert de Nederlandse CO2-uitstoot aanzienlijk. Bedrijven kunnen dan met minder regels weer aan de gang met duurzame innovaties die de overheid dan weer kan inkopen.

Zo sla je twee vliegen in een klap, maar waarschijnlijk is deze oplossing veel te simplistisch.