Burgeroorlog
Daags na de rellen vroeg Binnenlands Bestuur hoe de burgemeester terugkeek op zijn ‘polariserende woordgebruik’ over de relschoppers tegenover de verzamelde pers. Jorritsma zei toen ook bang te zijn dat ‘als we op deze weg doorgaan we op weg zijn naar burgeroorlog, en: ‘dan moet je het leger inzetten’. Later verduidelijkte hij dat ‘het ergste wat je moet doen is het leger inzetten’. Op social media werd zijn optreden door verschillende mensen gekwalificeerd als ‘niet professioneel’ en ‘emotioneel’.

Ouderwets
De Groningse hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes noemde de reactie van Jorritsma in een interview met Binnenlands Bestuur ‘ouderwets’ en Niek Pas, universitair docent geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam maakte in een webinar van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) zelfs een vergelijking met de Amsterdamse burgemeester Gijs van Hall, in de jaren zestig, na de Kroningsrellen en bouwvakkersrellen: ‘Van Hall was een keurige bestuurder, niet opgewassen tegen ontwikkelingen in zijn stad. Op televisie was hij in tranen uitgebarsten. Het deed me denken aan de emotionele reactie van de burgemeester van Eindhoven.’

Algemene mening
Afgelopen maandag presenteerde Jorritsma het feitenrelaas van de rellen in Eindhoven en gisteren stuurde hij een reactie op vragen van Binnenlands Bestuur. Daarbij gaat hij niet in op de afzonderlijke vragen, maar geeft hij wel zijn algemene mening op de gebeurtenissen, mede omdat hij het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement (COT) opdracht heeft gegeven om onafhankelijk onderzoek te doen naar de gebeurtenissen en hij de resultaten ervan wil afwachten voordat hij meer in detail op zaken ingaat.

‘Buitengewoon zware opgave’
Jorritsma spreekt van een ‘ongekend heftige confrontatie’ tussen ME en relschoppers. ‘Wat opviel was zowel de enorme agressie van de relschoppers als de ‘bewapening’ van een aantal van hen met knuppels, met ijzer verzwaarde handschoenen en messen. Politie, OM en gemeente stonden deze dag voor een buitengewoon zware opgave om de rust in onze stad te laten weerkeren en de veiligheid voor onze inwoners te garanderen.’

Gerechtvaardigd
Na afloop van de rellen stond Jorritsma de media te woord en bracht hij naar voren dat deze rellen voor Eindhoven ‘ongekend waren als het gaat om de onverwachte explosie van geweld en de mate van agressie die we hebben gezien’. ‘Ik heb daarbij woorden gebruikt waarover na de rellen veel is gezegd en geschreven, zowel in positieve als negatieve zin. Het is logisch dat men een eigen oordeel velt over mijn stevige woorden. In mijn ogen was het gerechtvaardigd om ze op dat moment, onder die buitengewone omstandigheden te gebruiken. Het zal duidelijk zijn dat ik hoop dat zich dergelijke situaties niet meer zullen voordoen en ik deze woorden nooit meer hoef te gebruiken.’

Lessen trekken
In overleg met de lokale driehoek heeft Jorritsma, gezien de ‘zeker voor onze stad exceptionele gebeurtenissen’, het COT gevraagd om de voorbereiding op, en het optreden van de (hulp)diensten op 24 januari te onderzoeken. ‘Daarbij gaat het me om een oordeel op strategisch niveau, op het gebied van structuur, besluitvorming, informatievoorziening en opschaling. Als we inzicht hebben wat we anders of beter hadden kunnen doen die dag, zullen we daar lessen uit trekken voor de toekomst.’

Zware tijd
Volgens Jorritsma is wat we zagen op 24 januari ‘niet zoals onze bewoners zijn’ en wat ze willen dat de binnenstad wordt aangedaan. Hij wijst op de algemene afkeur ervan in de stad en op de snel op gang gekomen burgerinitiatieven om herhaling te voorkomen. Volgens hem heeft de stad zich opgericht. ‘Het is een zware tijd voor ons allemaal en iedereen wordt er door geraakt. Vanuit dit besef moeten wij niet tegen elkaar, maar met elkaar de komende maanden tegemoet treden.’