Provincies en gemeenten doen te weinig om leegstand in winkelgebieden te voorkomen. Zo zijn gemeenten in zes provincies niet verplicht om samen te werken bij detailhandelsplannen met een bovenlokale uitstraling.

Leegstand van kantoren, inkomensverdeling, biodiversiteit, cijfers, kaarten en open data. Het is allemaal te vinden op de site Staat van Zuid-Holland die de provincie vandaag presenteert.

De leegstand ten spijt, is en blijft het sociaal-economisch belang van bedrijventerreinen in Nederland groot. Er is nog steeds zeker 30 procent van de werkgelegenheid op gevestigd.

Provincies houden de mogelijkheid om plannen voor grootschalige winkelcomplexen aan de randen van de stad tegen te houden. Minister Schultz komt terug op de voorgenomen wijziging van het Besluit ruimtelijke ordening (Bro) die het provincies onmogelijk zou kunnen maken een actief detailhandelsbeleid te voeren.

De nieuwe colleges moeten niet bij de pakken neerzitten nu de economische crisis de stedelijke ontwikkeling in een houdgreep heeft. Integendeel, ze moeten inzetten op een ‘stedelijk akkoord’, stelt het netwerk Directeuren Stedelijke Ontwikkeling (DSO).

Ondernemers van een winkelcentrum in de gemeente Molenwaard ontwikkelden zelf een plan om hun winkelgebied op te knappen. Nadat een ambitieus project van de gemeente en een ontwikkelaar spaak liep, kwamen de winkeliers met een eigen voorstel. De lokale supermarkt stopt er 4 ton in en ook de woningbouwvereniging betaalt mee.

Utrecht en Amsterdam krijgen meer ruimte voor experimenten om de woningmarkt in beweging te krijgen. Dat blijkt uit de reactie van minister Stef Blok (Wonen) op hun brief van eind vorige maand.

Gemeenten zouden allemaal een speciale wethouder vastgoed moeten aanstellen na de verkiezingen. Zij kunnen zorgen voor meer zicht op de omvang en leegstand van maatschappelijk vastgoed en proberen de financiële verliezen door inefficiënt gebruik te beperken. Dat stelt 'ambassadeur maatschappelijk vastgoed' en oud-wethouder van Amersfoort Gert Boeve in een interview met het vakblad Vastgoedmarkt.

Gemeenten moeten hun uiterste best doen om de binnensteden bruisend en leefbaar te houden. Die boodschap geeft Tweede Kamerlid Kees Verhoeven (D66) in een notitie die hij vrijdag presenteert waarin hij een aantal mogelijkheden en goede voorbeelden op een rijtje zet.

De huurwetgeving voor winkelpanden moet worden versoepeld. De huidige regels geven huurders zoveel bescherming, dat er geen ruimte is voor flexibele, tijdelijke invulling van lege panden. Dat stelt de Nederlandse Raad van Winkelcentra (NRW). Detailhandel Nederland is fel tegen.

Gemeenten moeten zoeken naar de eigenheid van de vijf plekken waar in 2020 nog gewinkeld wordt, meent brancheorganisatie INretail. Zij moeten het voortouw nemen in het oplossenvan de winkelleegstand, want de markt gaat het niet doen, stellen experts van INretail, en belangenvertegenwoordigers van winkeliers en vastgoedeigenaren in drie nieuwe rapporten. 

De kantorenbouw in de provincie Utrecht wordt gehalveerd en bestaande kantoorlocaties moeten gemakkelijker een andere bestemming krijgen. Dat hebben Provinciale Staten van Utrecht unaniem besloten. En gemeenten worden niet gecompenseerd voor gederfde inkomsten op bouwgrond.

Woningcorporaties in de krimpgebieden van Groningen en Zeeland gaan de komende jaren honderden woningen slopen. Daarmee bestrijden ze leegstand en verpaupering, bovendien levert het de corporaties geld op: per woning krijgen ze een korting van 15.000 euro op de verhuurdersheffing die minister Stef Blok (Wonen) heeft geïntroduceerd. Het geld investeren ze in – minder – nieuwbouw.

Utrecht viert donderdag dat de bouw van het nieuwe winkelcentrum Terwijde in de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn het hoogste punt bereikt. Maar hoewel er een enorm tekort is aan winkels en voorzieningen in de wijk met ruim 70.000 inwoners, kampt Terwijde met leegstand. Er zijn pas 13 van de 40 winkels verhuurd.

Als de provincie Utrecht wil dat er minder kantoorpanden worden gebouwd om de leegstand terug te dringen, moet de provincie opdraaien voor het verlies dat gemeenten daardoor lijden. Dat vindt de gemeente Utrecht. Kantoren brengen geld in het laatje door de exploitatie van de grond.

De provincie Utrecht wil het aantal locaties dat gemeenten hebben aangewezen voor de bouw van kantoren aan banden leggen. Volgens de provincie is er nu al veel te veel leegstand in Utrecht.

Gemeenten hebben te weinig aandacht voor de snel oplopende leegstand van maatschappelijk vastgoed. Die is straks zeker zo groot als de leegstand van kantoren en winkels bij elkaar. Tot 2030 komt naar verwachting zo’n 20 miljoen vierkante meter vastgoed vrij dat geen maatschappelijke functie meer heeft.

Gemeenten en andere instanties op Schouwen-Duiveland moeten ophouden elkaar krimp aan te praten. De bevolking is al jaren stabiel en er staan meer dan 1.000 woningzoekenden van buiten op de wachtlijst van woningcorporatie Zeeuwland. Wat nou krimp.

Het plan voor lokale en regionale kantorenfondsen om de leegstand aan te pakken, is van tafel. Marktpartijen willen daar geen geld in steken, nu blijkt dat de markt steeds meer zijn werk doet en dat leegstaande kantoren op een meer reële waarde worden gewaardeerd. Dat meldt minister Melanie Schultz (Infrastructuur en Milieu) in een brief aan de Tweede Kamer.

De leegstand van agrarische bedrijven op het platteland neemt de komende jaren toe tot circa 30 miljoen m2. Daarmee wordt die leegstand – in elk geval in omvang - een nog groter probleem dan de kantorenleegstand die nu hoog op de agenda staat en ‘slechts’ 7 miljoen m2 bedraagt.

Gemeenten moeten niet zwichten voor de verleiding van grondverkoop op locaties aan de rand van de stad. Investeringen in bestaande, perspectiefrijke winkel­gebieden zijn noodzakelijk om binnensteden levensvatbaar en aantrekkelijk te houden. Regionaal beleid is daarbij onmisbaar.

Gemeenten moeten niet zwichten voor de verleiding van grondverkoop op locaties aan de rand van de stad. Investeringen in bestaande, perspectiefrijke winkelgebieden zijn noodzakelijk om binnensteden levensvatbaar en aantrekkelijk te houden. Regionaal beleid is daarbij onmisbaar.

Eindhoven heeft geen goed overzicht van de eigen gebouwen, de waarde, de kosten en de opbrengsten en de financiële risico’s. Een precieze verklaring voor het verschil tussen kosten en opbrengsten is niet bekend. En omdat basale informatie ontbreekt, zijn ambtenaren alleen druk met incidenten.

Een leeglopend centrum met een worstelende middenstand; Veghel probeert dat spookbeeld voor te zijn met het project 'Veghel achter digitale stadsmuren', dat met name de eigen inwoners moet verleiden lokaal te winkelen. Alle zintuigen worden daarbij ingezet.

Kantoren bouwen rond grote, goed bereikbare stations is toch niet de enige oplossing voor de stagnerende kantorenmarkt. Kantoren bij ov-knooppunten staan net zo vaak leeg als op andere locaties. Er is zelfs sprake van knooppuntkannibalisme. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Twente, de Vrije Universiteit Amsterdam en StedenbaanPlus.

Meerdere gemeenten zijn ermee bezig, maar Assen is de eerste gemeente waar het binnenkort werkelijkheid wordt: De gemeente gaat sociale huurwoningen bouwen, omdat corporaties dat niet meer doen. Het college heeft 5,5 miljoen euro uitgetrokken voor de bouw van 36 sociale huurwoningen in de wijk Kloosterveen.

Provincies moeten een voorbeeld nemen aan Gelderland en stoppen met bouwplannen voor grote winkelcentra buiten de bebouwde kom. Het Gelders college van Gedeputeerde Staten heeft aangekondigd dat de omgevingsvisie waaraan wordt gewerkt een rem zet op de ontwikkeling van zogenoemde weidewinkels. Belangenorganisatie Inretail vindt dat alle provincies dat moeten doen.

In acht gemeenten gaan proefprojecten van start om met minder regels meer ruimtelijke plannen mogelijk te maken. De pilots maken deel uit van de Actieagenda Bouw en moeten inspireren tot snellere en flexibele gebiedsontwikkelingen.

De Rijksgebouwendienst stoot 30 procent haar vastgoedportefeuille af. ‘We ontkomen niet aan sloop’, zegt algemeen directeur Eva Klein Schiphorst.

Utrecht geeft subsidie om bedrijfspanden te verbouwen tot woningen. Per toegevoegde zelfstandige woonruimte geeft de gemeente 10.000 euro met een maximum van 50.000 euro per project.

Het aantal 65-plussers dat op het platteland woont neemt relatief fors toe. Daardoor komen de sociale voorzieningen en de woningmarkt in vooral de zogenoemde krimpregio's onder druk te staan. Dat concludeert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dinsdag.

De Amsterdamse aanpak van kantorenleegstand heeft er toe geleid dat dit jaar voor het eerst sinds 2007 de leegstand is gedaald. Vorig jaar kreeg bijna 100.000 vierkante meter lege kantoren een tweede leven als woning, hotelkamer of creatieve broedplaats. ‘Dit jaar gaan we daar zelfs overheen’, verwacht Paul Oudeman. De ‘kantorenloods’ geeft een kijkje in de keuken.

Gemeenten zullen soepeler moeten omgaan met regels en hun ambities bijstellen. Alleen dan kan de leegstand van kantoren en winkels effectief worden aangepakt. Dat stellen betrokkenen in de vastgoedsector in interviews met Binnenlands Bestuur.

In de regio Arnhem Nijmegen dreigt een patstelling te ontstaan over vier daar geplande ‘weidewinkels’. Aan de ene kant gemeenten met een overschot aan grond en leegstaande panden, die superstores alleen al om die reden met graagte binnenhalen; aan de andere kant winkeliers en hun belangenorganisaties. Die vrezen voor meer kaalslag, naast de faillissementen die er toch al zijn door het mindere economisch tij en stijgende internetverkoop.

Krimpgebieden domineren de lijst met de grootste winkelleegstand. Niet alleen daar, maar ook elders moeten de hardste klappen nog komen, meent winkeldataspecialist Locatus.

Gemeenten proberen van alles om de transformatie van leegstaande winkels en kantoren op gang te brengen. Gezocht wordt naar extra juridische instrumenten. ‘Maar het is toch vooral een probleem van de markt.’

Voor het aanpakken van de kantoren- en winkelleegstand is actieve inzet van provincies onmisbaar, zo bleek bij het Binnenlands Bestuur vastgoeddebat in Nieuwegein donderdag. Op het debat waren provincies de grote afwezige. En in de dagelijkse praktijk? 'Die rol wordt niet opgepakt.' 

Vestia heeft met de gemeente Den Haag afspraken gemaakt waardoor het mogelijk wordt dat een renovatieproject toch van de grond komt ondanks de financiële problemen waarin de woningcorporatie verkeert.

De gemeente wordt niet als veroorzaker van de leegstand van kantoren en winkels gezien, bijvoorbeeld omdat zij te veel liet bouwen. Wel geldt zij in de ogen van een meerderheid van de Nederlanders als de aangewezen partij om voor een oplossing te zorgen.

Gemeenten proberen van alles om de transformatie van leegstaande winkels en kantoren op gang te brengen. Gezocht wordt naar extra juridische instrumenten. ‘Maar het is toch vooral een probleem van de markt.’

Heracles Almelo kan aan de slag met een nieuw voetbalstadion. De gemeenteraad van Almelo gaf dinsdagavond groen licht voor de extra winkels die Heracles nodig heeft om het stadion van de grond te krijgen.

De ruim 400 Nederlandse gemeenten verspillen jaarlijks tussen de 300 en 400 miljoen euro door amateuristisch en inefficiënt gebruik van hun vastgoed. Zo gaan gemeenten niet op een goede manier om met gas, licht en water en met onderhoud van gebouwen. Dat staat in een onderzoeksrapport van de Technische Universiteit Delft, waar het tv-programma Nieuwsuur maandagavond over bericht.

Om de vastgelopen woningmarkt in beweging te krijgen, is wellicht een nieuw Bouwfonds Nederlandse Gemeenten nodig. Betrokkenen in de bouwsector – ook gemeenten zelf - vinden dat gemeenten en provincies een sleutelrol kunnen spelen in de stilgevallen vastgoedmarkt.

Gemeenten kunnen veel meer doen om kantorenleegstand tegen te gaan. Ze moeten samenwerken met private partijen (PPS) om transformatie of sloop te stimuleren. Het sloopfonds is daarvoor een falend instrument gebleken, maar een leegstandonttrekkingsfonds biedt kansen.

Beleggers worden niet gedwongen om leegstaande kantoorpanden af te waarderen. Dat zei minister Melanie Schultz (Infrastructuur) woensdag in een debat in de Tweede Kamer. Regeringspartij PvdA had om dit ingrijpen gevraagd zodat kantoren makkelijker een andere bestemming kunnen krijgen.

Gemeenten kunnen veel meer doen om kantorenleegstand tegen te gaan. Ze moeten samenwerken met private partijen (PPS) om transformatie of sloop te stimuleren. Het sloopfonds is daarvoor een falend instrument gebleken, maar een leegstandonttrekkingsfonds biedt kansen.

De gemeente Winschoten heeft zelf het geld niet, maar met steun van de winkeliers en vastgoedondernemers gaat de verpauperende binnenstad waarschijnlijk toch op de schop. Een unieke financieringsconstructie moet het mogelijk maken.

Provincies moeten ervoor zorgen dat gemeenten geen nieuwe winkelpanden meer laten bouwen. Dat vindt Detailhandel Nederland, zo liet de belangenorganisatie zaterdag weten. Gemeenten zouden zelf te weinig rekening houden met de gevolgen van bijbouwen, dus moeten de provincies de regie gaan voeren.

Dordrecht is een van de eerste gemeenten die in de praktijk de mogelijkheden van stedelijke herverkaveling verkent.

De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft eenmalig 3,8 miljoen euro extra subsidie beschikbaar voor herbestemming. Dat betekent dat voor 500 monumenten en karakteristieke gebouwen binnenkort een onderzoek wordt gedaan naar herbestemming. Al deze gebouwen staan leeg of komen leeg op korte termijn. Bij 20 gebouwen worden bovendien noodvoorzieningen getroffen om verval tegen te gaan.

Zonder ingrijpen van bovenaf blijven gemeenten elkaar beconcurreren op de kantorenmarkt. Ondanks 16 procent leegstand staan gemeenten nog steeds nieuwbouw van kantoren toe. Provincies moeten strengere regels stellen om de ambities in te dammen.

Om nieuwe leegstand tegen te gaan, is het noodzakelijk dat gemeenten nieuwe vastgoedplannen vooral beoordelen op basis van de lokale en regionale behoefte. ,,Gemeenten zouden ook terughoudend moeten zijn bij het verwerven van grond, want daardoor krijgen ze ook een financieel belang om er kantoren en winkels op te laten zetten'', aldus Edwin Buitelaar van het Planbureau voor de Leefomgeving.

De provincie Noord-Brabant overweegt vanwege de leegstand om nieuwe initiatieven voor detailhandel buiten steden niet meer toe te staan. ,,Alle plannen voor uitbreiding van winkeloppervlakte, zeker op nieuwe locaties, zouden voorlopig in de ijskast moeten worden gezet'', staat in discussienota die dinsdag is gepubliceerd. De provincie meent dat er voldoende winkelruimte in bestaand stedelijk gebied is.

‘We moeten leegstand niet langer benaderen als “wat doen we met dit lege gebouw”, maar als een ruimtelijke opgave: wat betekenen al die lege panden voor een stad?’

Her en der in het land staan ziekenhuizen leeg of komen op - korte termijn - leeg te staan. Vanwege fusies en vervolgens het samenvoegen van locaties bijvoorbeeld, en/of nieuwbouw elders in of buiten de gemeente. Het levert gemeentebesturen fikse hoofdbrekens op.

Den Haag wil de komende jaren 10.000 woningen bouwen in lege kantoorpanden. Voor een fors deel zijn dat gebouwen van ministeries die vrijkomen door de inkrimping van de rijksoverheid.

Het idee is simpel en lijkt doeltreffend: ruilverkaveling als methode om van twee halfleegstaande kantoren weer twee gevulde gebouwen te maken. Een groep jonge ontwikkelaars en architecten bedacht het plan als alternatief voor het afwaarderen van de vele leegstaande kantoorpanden.

Gemeenten zijn net zo goed verantwoordelijk voor de bestrijding van de winkelleegstand als de ondernemers en de vastgoedsector.

Vooral in de provincies Groningen, Noord-Brabant en Limburg loopt de leegstand van winkels op. In steden met 30.000 tot 100.000 inwoners staan de meeste winkels leeg. Dat blijkt uit cijfers van onderzoeksbureau Locatus.

Krimpregio’s hebben nauwelijks last van leegstaande vierkante meters kantoorvloeren. Nichebedrijven vormen de voorbode van een nieuwe plattelandseconomie.