2.2. Aanbevelingen – samenspel

Het in balans brengen van het gebruik van jeugdhulp zonder verblijf vraagt van gemeenten een

duidelijke visie en regierol en heldere uitgangspunten over de mate van en vorm waarin gemeenten

invulling geven aan het begrip jeugdhulpplicht. Niet alle gemeenten hadden zo’n duidelijke visie in

2015. Alleen het afbakenen van de vormen van jeugdhulp zonder verblijf en het vaststellen van de

reikwijdte daarvan, zal niet leiden tot de gewenste balans. Onze aanbevelingen richten zich daarom op

het doordacht inzetten van samenspel vanuit de gemeente met andere partijen. Erken als gemeente én gemeenteraad je eigen verantwoordelijkheid en regierol bij het formuleren van een duidelijke visie en heldere uitgangspunten over de mate van en vorm waarin de gemeente invulling geeft aan het begrip jeugdhulpplicht.

1. Voer een politiek en maatschappelijk debat over de afbakening en reikwijdte van de

jeugdhulpplicht. Dat kan landelijk maar zeker ook lokaal. De rol van de gemeenteraad, ouders

en jeugdigen en zorgaanbieders zou hier in versterkt kunnen worden. Daarbij zou de focus

van de gemeenteraad zich niet alleen moeten richten op de toetsing van beleidsregels en

verordeningen maar veel meer op de kwaliteit van de totstandkoming van het beleid dat leidt tot de

beleidsregels en verordeningen en de borging van ervaringen van ouders en jeugdigen. Als gevolg

van dit samenspel biedt dit de toegang en de verwijzers alsmede de zorgaanbieders het juiste

instrumentaria om afwegingen te maken binnen kaders waarbij nadrukkelijk ruimte behouden blijft

voor de inzet van (integraal) maatwerk.

2. De afbakening en reikwijdte van de jeugdhulpplicht in relatie tot andere wettelijke kaders

vraagt invulling van de regierol van de gemeente. Daarbij zou de inzet van de gemeente zich het

best richten op de totstandkoming en het inrichten van een zorgvuldig en kwalitatief proces om van

daaruit bindende samenwerkingsafspraken te maken met partners als zorgverzekeraars, huisartsen,

samenwerkingsverbanden van onderwijs, verwijzers en zorgaanbieders. In een goed samenspel

kan dan gekomen worden tot oplossingen die ouders en jeugdigen dienen. Om dit samenspel te

faciliteren en recht te doen aan de doelstellingen van de Jeugdwet zou een integrale verordening

sociaal domein in de rede liggen. Inmiddels worden hiermee in het land goede ervaringen

opgedaan.

3. Het versterken van deskundigheidsbevordering bij de toegang en de ketenpartners

over de mogelijkheden en ruimte die de wettelijke kaders bieden, is randvoorwaardelijk

om te komen tot een goed samenspel tussen partijen. Dat vraagt ruimte voor training,

deskundigheidsbevordering en instrumenten om goede afwegingen te maken in de praktijk.

Specifieke aandacht kan hierbij worden besteed aan het inzetten van de juiste zorg en

ondersteuning voor de ouders als dat het meest geschikt is in plaats van jeugdhulp.

4. Het doorleven van spelregels (in de vorm van beleidsregels, verordeningen en

samenwerkingsafspraken), door middel van casuïstiekbesprekingen is cruciaal om te komen

tot doorontwikkeling van de toegang en te komen tot doorontwikkeling van de afbakening en

reikwijdte van het begrip jeugdhulpplicht. De gemeente is de organisator van deze – anonieme casuïstiekbespreking.

Door casuïstiek gestructureerd te analyseren, kan vanuit de praktijk meer

sturing gegeven worden aan de beleidsontwikkeling. Daarnaast kunnen gemeenten aan de hand

van deze methodiek van casuïstiekbespreking komen tot vaststelling van de ondergrens van wat

mensen zelf kunnen.

5. Het familiegroepsplan is een concreet en bewezen instrument dat zeer behulpzaam kan zijn om de eigen kracht en regie van ouders en jeugdigen en hun sociale omgeving in te zetten en zo het gebruik van jeugdhulp zonder verblijf terug te brengen.

6. Tot slot is er een aantal bestaande instrumentaria dat behulpzaam kan zijn om te komen tot

afbakening en reikwijdte van de jeugdhulpplicht. Het beter en meer onder de aandacht brengen

van instrumentaria als de handreiking preventief ambulant en het stappenplan van de CRvB kan

dienend zijn bij de beleidsontwikkeling en voor de toegang. Ook hebben individuele gemeenten

zelf instrumentaria ontwikkeld die de voor andere gemeenten relevant zijn. Gemeenten onderling

zouden baat hebben om in samenspel met elkaar deze voorbeelden te delen.

Download hier het rapport