Het beloven moeilijke algemene beschouwingen te worden dit jaar. De Rijksbegroting 2022 zal verdedigd worden door een demissionair kabinet, waarvan een aardig aantal bewindspersonen inmiddels is opgestapt. Intussen liggen er talrijke problemen die opgelost moeten worden en waarvoor stevige bedragen nodig zijn. En daarmee stevige politieke steun. En juist die ontbreekt.
Sinds januari 2003 bestaat het btw-compensatiefonds. De gemeenten en provincies kunnen de btw die ze betalen, daaruit terugkrijgen. Is dat fonds in die 18 jaar volwassen geworden?
Vertegenwoordigers van de zakelijke evenementenbranche luidden onlangs wederom de noodklok. In tegenstelling tot publieksevenementen in de entertainmentsfeer - denk aan concerten en festivals - krijgen zakelijke evenementen zeer weinig aandacht van het demissionair kabinet.
Een rotje in de regen. Daar lijken gemeentelijke verkiezingsbegrotingen wel een beetje op. Het belooft spectaculair te worden maar uiteindelijk is een teleurstellende sisser je deel. Wat moet er in de gemeentelijke begroting 2022 komen te staan? Een voor raadsleden momenteel relevante vraag. 2022 is een verkiezingsjaar. De nu zittende gemeenteraden hebben nog zeggenschap tot en met maart 2022 en geven dan het stokje door aan hun opvolgers.
‘De Raad van State heeft een ontwikkeling in denken doorgemaakt. In 2016 was de raad nog voorstander van arbitrage of bemiddeling bij geschillen tussen het rijk en de gemeenten. Maar in de gedecentraliseerde eenheidsstaat wil het rijk het laatste oordeel niet uit handen geven. Daar houdt de raad rekening mee. Dus nu keert de raad zich tegen arbitrage bij geschillen’.
De provincies willen een nieuwe belasting. Niet om te betalen natuurlijk, maar om te innen. Dat komt omdat de belangrijkste provinciebelasting van nu, dat is de provinciale opcenten op de motorrijtuigenbelasting, niet meer geschikt is. Er zijn te veel mensen die die niet hoeven te betalen, omdat ze géén auto hebben, of omdat ze een dure elektrische auto hebben, of een bestelauto. En over een aantal jaar wil het rijk de motorrijtuigenbelasting helemaal afschaffen – dan kun je ook geen opcenten meer vragen.
Mogelijk zonder het zich te realiseren kopen Nederlandse overheden voor miljarden in via leveranciers die belasting vermijden. Ongeveer 6 procent van de leveranciers van Nederlandse overheden blijkt namelijk vestigingen te hebben in belastingparadijzen.
De regels voor de gemeentefinanciën waren al erg ingewikkeld. Maar één regel was simpel. Gemeenten zijn financieel zelfstandig, behalve als ze tekorten hebben – dan houdt de provincie streng financieel toezicht. Maar helaas, ook deze regel is weer een beetje ingewikkelder geworden.
Iedereen heeft wel zo’n familielid of vriend. Waar je ineens niets meer van hoort en als je dan een keer contact hebt, dan heb jíj het allemaal gedaan. Dan had jij meer aan de relatie moeten doen en nog sterker, als jij niet meer gáát doen, ‘dan hoeft het allemaal niet meer’. Ik noem dat voorwaardelijke liefde. Ik hou alleen van jou als jij mij aandacht geeft.
U schrok dat 30.000 gezinnen minder geld hebben gekregen van de Belastingdienst dan waar ze recht op hadden, bij de kinderopvangtoeslag?
Eerst kregen de gemeenten 600 miljoen euro extra voor de jeugdzorg in 2021. Een paar weken later zelfs 1,3 miljard euro extra voor de jeugdzorg in 2022, zo maakte staatssecretaris Blokhuis van VWS bekend.
Of de gemeenten willen of niet, ze moeten de taken uitvoeren die het rijk hun oplegt. Daar bestaat een mooi woord voor: ‘medebewind’ – al zie ik daar niets ‘mede’ in. Er zijn ook taken waartoe het rijk zichzelf heeft verplicht.
De kans groeit dat een nieuw kabinet – als het er eenmaal is – verlichting gaat bieden voor gemeenten. Een ‘delegatie decentraal’ – bestaande uit in naam boven de partijen staande bestuurders die desondanks zorgvuldig waren uitgekozen op hun partijaffiliatie – mocht informateur Hamer bijpraten over de noden van het lokaal en provinciaal bestuur. De delegatie heeft de boodschap ongetwijfeld helder verwoord: er moet structureel geld bij. Eerdere oproepen bleven tot op heden in kabinetskringen aan dovemansoren gericht.
De kranten staan er bol van: burgers worden vermorzeld in de systemen van de bureaucratie. Zij worden niet gezien, voelen zich niet gehoord en vissen met hun problemen achter het net. Het lijkt alsof problemen al decennia niet wezenlijk worden opgelost. Denk aan problematische schulden, re-integratie van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, veiligheid in de wijk, gezondheid, kans op werk voor jongeren na het praktijkonderwijs, sociale cohesie, betaalbare woningen of ongelijkheid. Waar blijft het zicht op effect en vooruitgang?
Over anderhalf jaar, op 1 januari 2023, moeten alle grotere kantoorgebouwen minstens energielabel C hebben. Daarvan zijn er 63.000. 22.000 kantoren voldoen al aan die eis, 41.000 nog niet. De gemeenten hebben de taak gekregen om te controleren of alle kantoren op 1 januari 2023 aan de eis voldoen. Dat is weinig tijd voor veel kantoren. Hup hup, aan de slag!
