Vooral platteland kampt met exploitatietekorten

Een kwart van de gemeenten heeft al voor het derde jaar of meer een exploitatietekort. Met name krimpende plattelandsgemeenten komen steeds meer financieel knijp te zitten.

Dat blijkt uit antwoorden van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken op vragen uit de Tweede Kamer. Eerder al was bekend dat 63 procent van de gemeenten met exploitatietekorten te maken hebben. Voor gemeenten als geheel liep dat van 197 miljoen euro in 2018 op naar 768 miljoen euro in 2019.

Geen zicht

Vier jaar geleden, in 2016, kende 58 procent gemeenten nog geen exploitatietekorten. Op de exploitatieresultaten 2020 en 2021, de nettowinst minus de kosten, is nog geen zicht; het wachten is op de gegevens daarover, waarbij die over 2021 pas in juli volgend jaar worden aangeleverd bij het CBS.

Volgens de minister kent het oplopen van het tekort kent geen eenduidige oorzaak. ‘De cijfers laten zien dat op verschillende beleidsterreinen de uitgaven in 2019 harder stegen dan de inkomsten vanuit het gemeentefonds en dat de eigen inkomsten van gemeenten uit bijvoorbeeld grondexploitatie afnamen’, schrijft zij.

Uitkeringsgerechtigden

Onder krimpende plattelandsgemeenten is het aandeel dat kampt met exploitatietekorten relatief hoog: 43 procent. Datzelfde geldt voor ‘zeer dichtbebouwde gemeenten’ (47 procent) en gemeenten met veel uitkeringsgerechtigden (39 procent) of zeer weinig bedrijvigheid (36 procent).