VNG kraakt herverdeling gemeentefonds

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is het op grote onderdelen niet eens met een andere verdeling van het gemeentefonds. Minister Plasterk van Binnenlandse Zaken moet zijn huiswerk over doen.

Dat is de strekking van de reactie van de gemeentelijke koepelorganisatie op het voorstel van Binnenlandse Zaken om met ingang volgend jaar tot een andere verdeling van de rijksmiddelen over de gemeenten te komen. Gevolg van die aanpassing is dat kleine gemeenten tientallen miljoenen euro’s meer krijgen, grote gemeenten tientallen miljoenen euro’s minder.

Veel onduidelijkheden

De VNG is akkoord met een andere verdeling van het gemeentefonds op de onderdelen werk en inkomen, brandweer en rampenbestrijding en onderwijshuisvesting. Maar voor het taakgebied volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing – het zogeheten cluster VHROSV – is voor de VNG de gegeven reactietijd te kort gebleken om een eensluidend advies te formuleren. Er zijn zelfs nog zoveel vragen en onduidelijkheden, dat de VNG de minister vraagt om een compleet nieuw verdeelvoorstel voor het cluster VHROSV.

Rondpompen tekorten

Uit onderzoek blijkt volgens de VNG bijvoorbeeld dat de kosten die gemeenten moeten maken voor bestemmingsplannen structureel zijn gestegen. Als dat een gevolg is van aanscherping van regelgeving door rijk, dan had dat adequaat moeten worden vergoed. ‘Er komt nu sterk naar voren dat het rijk financiële knelpunten steeds meer denkt op te lossen door te verdelen in plaats van door te voeden’, aldus de VNG. ‘Dit is niet rondpompen van geld, maar rondpompen van tekorten.’ De inkomsten van de gemeenten zijn volgens de VNG teruggezakt naar het niveau van vóór de economische crisis, een daling van 7 miljard euro. ‘Dat kan niet meer worden opgelost door slechts aan de verdeelknoppen van het gemeentefonds te draaien.’

Nieuw verdeelvoorstel

Eerder al pleitte de VNG voor een grondige herziening van de verdeelsystematiek per 2018. ‘Volgens ons is er reden voor versnelling’, schrijft de koepelorganisatie aan de minister. De VNG wil graag voor het begrotingsjaar 2017 een nieuw verdeelvoorstel van hem.

Ook de Raad voor de financiële verhoudingen (Rfv) liet zich deze week kritisch  uit over de voorgenomen herverdeling van het gemeentefonds. De adviesraad vindt dat de minister direct voorbereidingen moet treffen om tot een fundamenteel andere verdeelsystematiek te komen.