VNG: ‘Gemeentefonds geen pinautomaat voor rijksbeleid’

Het weghalen van 13,5 miljoen euro uit het gemeentefonds ten bate van ‘meer cultuur’ schiet de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) volledig in het verkeerde keelgat. ‘Het gemeentefonds is geen pinautomaat voor rijksbeleid’, schrijft het VNG-bestuur aan de Tweede Kamer.

Geld voor cultuur
De fracties van VVD en PvdA in de Tweede Kamer hebben per amendement aangekondigd  13,5 miljoen euro extra uit te geven aan cultuur. Dat geld willen ze halen uit het gemeentefonds, het geld dat gemeenten krijgen van het rijk. Verantwoordelijk minister Bussemaker (PvdA) vindt de dekking niet deugen, want niet netjes richting gemeenten. Maar als een Kamermeerderheid het amendement steunt, zal ze het voorstel moeten uitvoeren.

Cultuur op platteland
De coalitiepartijen willen het geld uitgeven aan verschillende doelen. Ze willen bijvoorbeeld een miljoen euro in een fonds stoppen om omstreden tentoonstellingen en culturele debatten te beveiligen en meer uittrekken voor cultuur op het platteland. De VNG heeft met het oog op de begrotingsbehandeling in de Kamer donderdag, de vaste Kamercommissies voor Cultuur en Binnenlandse Zaken een brief op poten geschreven over de zoveelste greep in het gemeentefonds. Het voorstel van VVD en PvdA betekent namelijk stopzetting van de decentralisatie-uitkering beeldende kunst en vormgeving aan de 100.000+ gemeenten. Het voorstel zal volgens de gemeentekoepel, bij aanname, leiden tot een aanzienlijke verschraling van het gemeentelijk cultuurbeleid.

Verschraling
Volgens de VNG komt het voorstel neer op een centralisatie van het cultuurbeleid. ‘Dat is wonderlijk, gezien de door de  coalitiepartijen gesteunde decentralisaties Jeugd, Zorg, Participatie en  Omgevingswet. Waarom  hebben deze fracties nu geen vertrouwen in hun lokale collega's als het gaat om cultuurbeleid?’, aldus de VNG. ‘Op rijksniveau wordt er weliswaar ruimte gemaakt voor cultureel beleid, maar op gemeentelijk niveau leidt de keuze voor de dekking uit het gemeentefonds ontegenzeglijk tot een verschraling. De vraag is wat per saldo de opbrengst is.’

Opschalingskorting
De gemeentelijke koepelorganisatie is extra boos, omdat het de zoveelste greep in de kas van de gemeenten is. De laatste jaren zijn de gemeenten door het rijk op het gemeentefonds gekort buiten de gemaakte afspraken van de normeringsmethodiek om. Zo zagen ze al 256 miljoen euro voor onderwijshuisvesting verdwijnen, 310 miljoen euro aan btw en 18 miljoen euro aan dualisering raadsleden. En, last but not least, werden de gemeenten ook nog eens getrakteerd op een jaarlijkse opschalingskorting om gemeenten te stimuleren te herindelen. Dat bedrag loopt naar 2015 op tot bijna 1 miljard euro. Precies de reden waarom 234 wethouders drie weken geleden minister Plasterk van Binnenlandse Zaken een brandbrief aanboden met daarin een pleidooi geen verdere uitnamen uit het gemeentefonds te doen.