Twijfels over onderzoek omvang wietteelt

De schatting van de omvang van de wietteelt in Tilburg blijkt gebaseerd te zijn op één dubieuze bron, stelden experts vorige week in het onderzoeksprogramma Argos. Het rapport uit 2013 stelde dat de omvang groter is dan de gemeentelijke begroting. Tweede Kamerlid Vera Bergkamp heeft nu vragen gesteld aan minister van Justitie Ferdinand Grapperhaus en haar partij in de Tilburgse raad sluit zich daarbij aan.

Meer dan gemeentebegroting

Het gaat om het rapport Integraal Appel dat in opdracht van Peter Noordanus, toen burgemeester van Tilburg, is opgesteld. Noordanus is tegenwoordig voorzitter van het Landelijk Strategisch Overleg Aanpak Ondermijning (LSOAO). Argos kreeg het geheime rapport in handen en er zou uit blijken dat de berekening van de omvang van de wietteelt gebaseerd is op schattingen van één bron uit het criminele circuit. Uit die berekeningen blijkt dat de omvang van de wietteelt alleen al in Tilburg zou uitkomen tussen de 728 en 884 miljoen euro. Meer dan de gemeentebegroting.

Academische discussie
Hoogleraar openbare orderecht Michel Vols van de Rijksuniversiteit Groningen en onderzoeker Nicole Maalstee van de Universiteit Utrecht en auteur van het boek De wietindustrie vegen de vloer aan met de conclusies in het rapport. Die zouden vooral op aannames gebaseerd zijn. Noordanus zegt in een reactie dat door het relativeren van de cijfers de omvang van het probleem niet wordt weggeredeneerd. Hij spreekt van een “academische discussie” en stelt dat de berekeningen ook op andere bronnen zijn gebaseerd. Uit het onderzoek van Argos blijkt dat andere wetenschappelijke bronnen hoogst uiteenlopende cijfers opleveren en na 2006 geen wetenschapper zich meer aan een nieuwe berekening waagde.

Kamervragen
Reden voor D66-Kamerlid Vera Bergkamp om minister Grapperhaus te vragen of hij het ook zorgelijk vindt dat de onbetrouwbare berekening uit het rapport al jaren een belangrijke rol speelt in de discussie over de ondermijning van de samenleving door de georganiseerde misdaad. Ook vraagt ze of hij net als zij vindt dat de discussie over productie van (soft)drugs gevoerd moet worden op basis van feiten en niet op basis van politieke beleidsaannames.

Liever gegronde cijfers
Raadslid Jan Stoop van de Tilburgse coalitiepartij D66 onderstreept de vragen van zijn partijgenoot in de Kamer. ‘Het gaat over veel geld en cijfers gaat en het is dan prettig als het enigszins gegrond is.’ Stoop maakte zelf de periode mee toen het rapport verscheen en door burgemeester Noordanus naar de raad werd gestuurd. ‘Er werd toen uit geciteerd. Het was een grote uitdaging voor Tilburg. Of de omvang van de wietteelt net zo groot was als de begroting werd als indicatie aangegeven. Dat zei me toen niet zoveel. Dat het groot is weten we. Het is sowieso een behoorlijke uitdaging. Maar de omvang leek zelfs kleiner dan van synthetische drugs. Dat zou rond de 20 miljard liggen. Of dat waar is weten we ook niet, nee. Het is inderdaad moeilijk te meten.’

Achterdeur goed regelen
Hoe dan ook maakt één bron de cijfers kwetsbaar en minder doordacht. ‘Het zou goed zijn een paar deskundigen te laten kijken naar die berekeningen en landelijke cijfers te hebben die meer wettelijk getoetst zijn en met meer bronnen gevuld zijn. Cijfers zijn nodig voor de sturing van beleid en om te bepalen wat we accepteren en wat niet.’ Volgens Stoop is het belangrijk de achterdeur goed te regelen. ‘Bergkamp doet daar haar uiterste best voor, maar dan hebben we wel zuivere gegevens nodig.’ Burgemeester Noordanus zei toen: ik pak het aan. Hij heeft volgens Stoop zijn best gedaan om Tilburg op de criminaliteitsladder te laten zakken. ‘Dat is zijn verdienste. Maar hij was erg conservatief jegens gereguleerde wietteelt. Dat heeft veel tijd gekost. Burgemeester Weterings pakt het anders op. Ik heb alle vertrouwen daarin. Hopelijk doen we mee met het wietexperiment. Dat wordt een belangrijke fase, al zijn we daarmee nog niet van het probleem van illegale wietteelt af.’

Strijd gerechtvaardigd
In een verlate reactie zegt burgemeester Theo Weterings dat hetgeen in het rapport wordt gesteld,

juist met de kennis van nu, een terechte wake-up call is gebleken. Hij wijst op een onlangs door de Politie-academie uitgebracht rapport, opgesteld onder leiding van Pieter Tops, waaruit de omvang van de synthetische drugsindustrie blijkt, "met een schrikbarende conclusie". 'Ik ben van mening dat de strijd tegen de georganiseerde misdaad gerechtvaardigd is. Dat bleek wel uit de zogenoemde veegweek van begin deze maand, waarbij we tips van inwoners over verdachte situaties of criminele activiteiten nalopen. En we zien afgelopen week op verschillende plekken in Brabant de gevolgen van de drugsindustrie.'