Treasurers willen ‘schaduw-rating’ banken

Jarenlang voeren gemeentelijke treasurers blind op kredietwaarderingen van rating-agencies als Standard & Poor’s en Moody’s. Gaven zij een bank de A-status, dan was dat voor gemeentelijke treasury-afdelingen voldoende garantie om er (tijdelijk) overtollige middelen te parkeren, zoals bij de omgevallen IJslandse Landsbanki.

Ondanks die A-status kunnen gemeenten als Amstelveen, Den Haag, Goes en Zundert waarschijnlijk fluiten naar hun miljoenen. Volgens Kees Traas, duovoorzitter van het treasuryoverleg 50.000+ gemeenten, wordt er gedacht aan het opzetten van een eigen beoordelingssysteem. Volgende maand wil hij knopen doorhakken als ze voor overleg bij elkaar komen. ‘Wij willen en kunnen niet het werk van de rating-agencies overnemen: die expertise hebben we niet in huis. Maar die kennis om de betrouwbaarheid van de tegenpartij extra tegen het licht te houden, zouden we wel collectief extern kunnen inhuren’, zegt de treasurer van Roosendaal.

Een soort schaduw-agency is volgens de treasurers geen overbodige luxe, gezien het feit dat de Wet Fido leunt op het inmiddels niet zo waterdicht gebleken ratingsysteem. De gemeente Amstelveen baseerde zich volgens onafhankelijk onderzoek op de officiële kredietbeoordelingen, maar raakte zo goed als zeker vijftien miljoen euro kwijt omdat de ratingbureaus de A-rating van het wankele Landesbanki niet tijdig aanpaste. Omdat dit niet gebeurde, wist het gemeentebestuur niet welke risico’s waren verbonden aan de IJslandse bank.

Er is ook treasury-overleg voor de 100.000+ gemeenten en sinds kort ook voor 20.000+ gemeenten. De platforms voor de grote en middelgrote steden komen elk gemiddeld drie keer per jaar bij elkaar. Tussen de platforms wordt ‘geschakeld’. Zo woont de voorzitter Kees Traas van het 50.000+ overleg de 100.000+ bijeenkomsten bij. Vorige maand was hun laatste treffen. Als gastspreker nam beursanalist Kees de Kort de kredietcrisis en de gevolgen ervan door. Weinig wees er toen nog op dat banken, waar de gemeenten hun geld hadden uitstaan, zouden omvallen. Het tempo waarin dat vervolgens gebeurde met de IJslandse banken, overviel iedereen.

‘Goed rentmeesterschap’

Gemeenten die hun op buitenlandse banken gestalde middelen op tijd veiligstelden, deden dat allemaal op het moment van het vervallen van de termijn. Geen enkele gemeente heeft, voor zover bekend, geld tussentijds geld weggehaald van dubieus geworden banken. Ze werden daartoe ook niet bepaald aangespoord door Binnenlandse Zaken, zo blijkt uit advies op de speciale Fido-site van het ministerie. Een gemeente stelde de vraag wat te doen met voor twaalf maanden uitgezet geld bij een instelling met een A-rating die na drie maanden opeens die status niet meer blijkt te hebben. Volgens het ministerie is er een sterke voorkeur om de uitzetting te beëindigen, maar de vraag is wanneer en tegen welke kosten? ‘Efficiënt middelenbeheer betekent dat een afweging gemaakt wordt tussen het risico dat men loopt en de kosten (bijvoorbeeld boete) om de betreffende belegging binnen de restant looptijd van negen maanden te beëindigen. Goed rentmeesterschap kan ook betekenen dat er voor wordt gekozen om deze uitzetting nog voor de resterende negen maanden aan te houden.’

Werkgroep buigt zich over Fido

Een ambtelijke werkgroep komt vóór 10 november met voorstellen over de wijze waarop overheden het beste met uitgezette gelden kunnen omgaan. De werkgroep onderzoekt of de wet Fido (financiering decentrale overheden) en onderliggende ministeriële regelingen moeten worden aangepast. In de werkgroep zitten o.m. Binnenlandse Zaken en Financiën, IPO, VNG en de Unie van Waterschappen, en treasurers van Amsterdam en Den Haag. Voorzitter is Meine Henk Klijnsma, plv. directeur bij Binnenlandse Zaken. Op 10 november debatteert de Kamer over de voorstellen.