Tilburg duurder uit door onzorgvuldig rekenwerk

Door met name te grof calculeren en menselijke fouten vallen binnen de gemeente Tilburg projecten met regelmaat duurder uit dan oorspronkelijk begroot. De gemeenteraad wordt daarbij herhaaldelijk in onvoldoende mate adequaat van informatie voorzien.

Zo zijn er kredieten voor projecten goedgekeurd zonder dat de raad goed geïnformeerd was over de risico’s tijdens de uitvoering en over de dekking van de kosten. Een en ander blijkt uit onderzoek van de Rekenkamer Tilburg.

96 procent overschrijding

De onderzoekers namen drie afgeronde en vijf nog lopende projecten onder de loep. Bij één van de afgeronde projecten – het Burgemeester Stekelenburgplein – was sprake van een overschrijding van 96 procent: 2,4 miljoen mocht het kosten, later moest door de gemeente 2,3 miljoen euro worden bijgepast. Wat opviel was  dat in de oorspronkelijke kredietaanvraag door het college het bedrag voor het plein zelfs niet expliciet werd vermeld.

Menselijke fouten

Overschrijdingen van oorspronkelijke kredieten kunnen volgens de rekenkamer diverse oorzaken hebben. Soms is er sprake van een onvolledige inschatting van de kosten van materialen en/of werkzaamheden bij projecten. ‘Grof calculeren’ noemen de onderzoekers dat.

Onder de noemer ‘menselijke fouten’ vallen de zaken die in eerste instantie over het hoofd werden gezien, zoals noodzakelijke grondwerkzaamheden of problemen bij de sloop van bestaande bebouwing. In een latere fase komen die kosten dan alsnog naar voren.

Een andere oorzaak voor een financiële overschrijding is het toevoegen van nieuwe wensen en eisen aan een project nadat het al is gestart. Dat gebeurt overigens ook wel eens op initiatief van de gemeenteraad.

Tot slot wijzen de rekenkameronderzoekers op externe factoren die leiden tot kostenstijgingen, waarop de gemeente soms weinig tot geen invloed heeft. Daarbij kan worden gedacht aan een onverwachte prijsstijging van materialen of een faillissement van een aannemer.

Risico's

De rekenkamer concludeert ook dat de informatievoorziening aan de gemeenteraad over de financiële risico’s tijdens de uitvoeringsfase van de onderzochte projecten ‘in onvoldoende mate adequaat is geweest’: de raad heeft kredieten goedgekeurd zonder op een heldere wijze te zijn geïnformeerd over de risico’s tijdens de uitvoering en de dekking van de kosten.

Grotere reserve

Om financiële overschrijdingen bij (toekomstige) projecten zoveel mogelijk te voorkomen, doet de rekenkamer een aantal aanbevelingen. Zo moet er de gemeenteraad al in de startfase van het college van burgemeester en wethouders een goed overzicht krijgen van de scope van het gehele project, inclusief de afwegingen met betrekking tot voorbereidingstijd en de planning van de uitvoering. Als het in de startfase nog niet mogelijk is om een financiële doorrekening van het project te maken, dient er een grotere reserve boven het uitvoeringskrediet te worden ingebouwd. Daarmee kunnen dan tegenvallers worden gecompenseerd.

Een andere aanbeveling is om tijdens de uitvoering van een project te voorkomen dat de ambities worden verruimd. Als dat wel gebeurt en het betreft een samenwerking met een private partij, dan betekent dit een contractaanpassing waar de gemeenteraad vooraf goedkeuring aan moet geven.