Tekorten gemeenten leiden tot bestuurlijke spanningen

Gemeenten moeten ruimer worden gecompenseerd voor de tekorten in het sociaal domein en de uitgaven die ze moeten maken vanwege de coronacrisis. De financiële problemen, die voor de coronacrisis al groot waren, leiden tot toenemende spanningen tussen raad en college en binnen colleges. De Wethoudersvereniging maakt zich daar grote zorgen over.

Onhoudbaar

‘De financiële situatie is niet langer houdbaar. Veel gemeenten dreigen door hun hoeven te zakken’, aldus Jeroen van Gool, directeur van de Wethoudersvereniging. ‘Maar ook colleges dreigen te klappen.’ Omdat onder meer tekorten op vooral de jeugdzorg moeten worden gedicht, hebben veel verkiezingsbeloften en/of afspraken uit het college-akkoord het nakijken. Wethouders en colleges worden daar door hun raden op aangesproken. ‘Dat doet iets met de dynamiek in een college’, aldus Van Gool.

Opeenstapeling problemen

‘Lokale bestuurders worden door een opeenstapeling van problemen keihard geconfronteerd met de (financiële) impact van deze crisis. Veel van onze leden zien dat dit leidt tot een verschraling van de dienstverlening aan inwoners en tot tweedeling in de samenleving. Dit zorgt voor onrust in gemeenten en spanningen in colleges. Dat is onverantwoord in een tijd waarin een stabiel lokaal bestuur cruciaal is’, stelt Marcelle Hendrickx, waarnemend voorzitter van de Wethoudersvereniging.

Lange termijn

Aan het noemen van een concreet bedrag dat gemeenten erbij moeten krijgen, waagt Van Gool zich niet. Het zal om een aanzienlijk bedrag moeten gaan. De tekorten in het sociaal domein zijn groot, de gemeentelijke reserves bijna uitgeput en daarnaast lopen veel gemeenten inkomsten mis vanwege de coronamaatregelen, zoals parkeer- en toeristenbelasting. ‘Daarnaast neemt het aantal bijstandsaanvragen sterk toe. Gemeenten worden daar onvoldoende voor gecompenseerd’, aldus Van Gool. Sinds maart is de instroom in de bijstand van mensen tot 27 jaar met 55 procent gegroeid, bij 27-35 jarigen met 58 procent en bij oudere leeftijdsgroepen is een stijging tussen de 19 en 32 procent te zien, zo bleek recent uit cijfers van Divosa. De rekening van de coronacrisis zal ook op langere termijn voor gemeenten voelbaar zijn, benadrukt de Wethoudersvereniging.

Positie

De Kamer debatteert op 2 juli met minister Kajsa Ollongren (Binnenlandse Zaken) over de financiële situatie van gemeenten. De Wethoudersvereniging doet een beroep op ‘Den Haag’ om oog te hebben voor de rol en de positie van lokale bestuurders.