Kassa stad rinkelt bij herijking gemeentefonds
Het zijn met name de grote steden die gaan profiteren van de voorziene herijking van het gemeentefonds. Die conclusie moet worden getrokken uit vertrouwelijke stukken en berekeningen over een nieuw verdeelstelsel voor het gemeentefonds.
Het zijn met name de grote steden die gaan profiteren van de voorziene herijking van het gemeentefonds. Het merendeel van de gemeenten gaat er juist op achteruit bij de andere verdeling van de algemene uitkering die in 2021 moet ingaan.
Die conclusie moet worden getrokken uit vertrouwelijke stukken en berekeningen over een nieuw verdeelstelsel voor het gemeentefonds. Kort en goed komt het erop neer dat geld van klein naar groot, van oost naar west en van het platteland naar de steden gaat. Naar verluidt is Binnenlandse Zaken (BZK) zich rot geschrokken van de uitkomsten en is het aldus diverse bronnen nu maar zeer de vraag of geplande herijking volgend jaar doorgaat.
Objectieve uitkomst
De herijking is nodig omdat de verdeling van het rijksgeld over de gemeenten in de loop van de decennia was scheefgegroeid: sommige gemeenten kregen te veel, andere gemeenten te weinig geld uit Den Haag. Twee bureaus – AEF en Cebeon – werden door BZK aan het werk gezet om tot een onderbouwde opzet te komen voor een andere verdeling. Cebeon nam de klassieke taken van het gemeentefonds voor rekening, AEF keek specifiek naar het sociale domein. Vooraf werden spelregels en een normenkader vastgesteld waaraan die nieuwe verdeling moest voldoen. BZK en gemeentekoepel VNG onderschreven die voorwaarden, zodat er naderhand geen discussie zou kunnen ontstaan over de objectieve uitkomst van de rekenexercities.
Twijfel
Nu echter blijkt dat tweederde van de gemeenten er door de nieuwe verdeling op achteruit gaat en het vooral de steden zijn die er (fors) meer geld bij krijgen, is met name op het ministerie de twijfel toegeslagen. Op voorhand werd er weliswaar rekening mee gehouden dat gemeenten met relatief veel stedelijk gebied meer geld zouden gaan krijgen, maar nu slaat de balans wel erg in hun voordeel door.
Mix van factoren
Die verschuiving is het gevolg van een mix van factoren. Zo houden de nieuwe verdeelmaatstaven meer rekening met specifiek stedelijke uitgaven, zoals minderheden/niet westerse migratie achtergrond en oppervlakte aan bebouwing. Aan de andere kant wordt minder gewicht toegekend aan oppervlakte land en binnenwater. Maar dat verklaart volgens ingewijden lang niet alles. Bovendien blijken er nog veel onverklaarbare afwijkingen te zijn van het gemiddelde voor- dan wel nadeel.
Uitstel invoering
Op basis van de huidige deels ongewenste, deels diffuse onderzoeksuitkomsten zou BZK-minister Knops (CDA) de herijking niet willen doorzetten en een pas op de plaats willen maken. Een mogelijk scenario is dat de invoering van de herijking uiterlijk een jaar later wordt ingevoerd, dus in 2022 in plaats van 2021. Dat geeft de tijd om onder andere te onderzoeken waarvan de vele afwijkingen het gevolg zijn en een beter verdeelstelsel te vinden dan het huidige. Duidelijk is dat het ministerie er niet van overtuigd is dat het in ontwikkeling zijnde model die gewenste verbetering brengt.
Sociaal domein
Een ander scenario is dat de herijking van het sociaal domein-deel in het gemeentefonds wel al in 2021 wordt ingevoerd. Naar verluidt leidt dat, in tegenstelling tot het klassieke deel van het gemeentefonds, wel tot een betere (onderbouwde) verdeling van de rijksmiddelen over de gemeenten. Dat betekent overigens niet dat de herverdeling in alle gevallen een oplossing van de gemeentelijke tekorten op het sociaal domein zal bieden. De omvang van het gemeentefonds blijft immers hetzelfde. Het tekort op het sociaal domein wordt hooguit anders verdeeld.
Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 3 van deze week (inlog)
Reacties: 4
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Zo ken ik Randstedelijke arrogantie weer. De maatstaven waar de steden van profiteren worden dubbel zo belangrijk.
Nu zien hoe men daar een mouw aan gaat passen.
Voorlopige conclusie lijkt in ieder geval te zijn dat de gemeenten die in financiële problemen zijn geraakt, door de medebewindstaken uit de decentralisatie, niet de verhoopte - én alvast gebudgetteerde! - extra gelden uit het Gemeentefonds gaan krijgen.
Populistische uitspraken als 'Zo ken ik de Randstedelijke arrogantie weer.' dragen niet bij aan de discussie.