Sociaal werk kwart gekort

Er is sinds 2008 een kwart bezuinigd op het sociaal werk. Tegelijkertijd zijn de hulpvragen en het werk door de komst van zwaardere doelgroepen en zorg naar de wijk toegenomen. Zozeer zelfs dat de haarvatenaanpak onder druk komt te staan.

De waarschuwing is afkomstig van Sociaal Werk Nederland, de brancheorganisatie voor sociaalwerkorganisaties. Door de bezuinigingen enerzijds en de taakverzwaring anderzijds wordt niet uit het sociaal werk gehaald wat er in zit, volgens voorzitter Marijke Vos. ‘Onze professionals willen en kunnen wel heel veel, maar ze zijn met te weinig waardoor er werk en kansen blijven liggen. Ze kunnen hun werk gewoon niet meer goed doen’, zegt ze.

Zaanstad

Vos gebruikt de recente gebeurtenissen in de Zaanse wijk Poelenburg als voorbeeld van wat er mis kan gaan als onvoldoende wordt geïnvesteerd in sociaal werk. Weken op rij vielen allochtone jongeren in die wijk buurtgenoten en de politie lastig. Ze wil niet gezegd hebben dat sociaal werkers de ellende in Zaanstad hadden kunnen voorkomen, maar ze hadden wel aan de voorkoming ervan kunnen bijdragen. ‘Zeker als je er als sociaal werker niet op tijd bij bent, kunnen situaties uit de hand lopen. Zaak is het om in een vroeg stadium signalen op te vangen en preventief in te grijpen. Je moet vertrouwen opbouwen’, zegt ze. Als de boel eenmaal is geëscaleerd, dan is het heel lastig de rust in zo’n wijk te laten terugkeren.

Criminele randjes

Het is volgens Vos oppassen geblazen in meer gemeenten. Ze wijst erop dat in zo’n vijftien gemeenten de afgelopen jaren verordeningen zijn afgegeven om jongeren uit gebieden weg te houden. In veel gevallen gaat het om jongeren die overlast veroorzaken en langs ‘criminele randjes’ lopen. Niet zelden zijn ouders er ver buiten beeld en moeten gemeente met onderwijs en politie een deel van de opvoeding overnemen.

Bokkigheid

Het gevaar is dat jongeren zich echt buitengesloten gaan voelen als individu of als groep. Dan is de kans groter dat ze criminaliseren of radicaliseren en zich vastklampen aan bijvoorbeeld IS. ‘Je moet er op tijd bij zijn. Probeer met ze in contact te komen, ze te bereiken’, aldus Vos. ‘Ik snap dat mensen zeggen: ‘pak ze op’, maar dat is uiteindelijk natuurlijk niet de oplossing. Zorg gewoon dat het niet zover komt.’

Dat betekent dat je er als gemeente werk van moet maken zodat je er reeds bij de eerste signalen uit de buurt bij bent en iets onderneemt en organiseert. ‘Werk samen met veiligheid/politie; maar zet ook in op coaching naar werk, scholing en andere voor deze jongeren essentiële zaken. De bokkigheid komt wel ergens vandaan.’

Haarvatenaanpak

De in het buitenland bewierookte Nederlandse haarvatenaanpak stoelt volgens Vos op die samengebalde expertise van lokale professionals. Die haarvatenaanpak moet volgens Vos echter wel goed worden onderhouden en liever nog verstevigd, gezien het stijgende bedreigingsniveau. ‘Extremistische partijen zitten niet stil en zoeken naar nieuwe methoden om hun aanhang te vergroten, ook in Nederlandse wijken’, zegt ze. Er is meer kennis nodig over actuele ontwikkelingen rond radicalisering, de methoden die worden gebruikt en de bestrijding ervan.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 18 van deze week