Registratie adressen kost gemeenten flink geld

Studentensteden, recreatiegemeenten en plaatsen met grote zorginstellingen of kazernes dreigen als gevolg van de invoering van de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG) fors te worden gekort op de algemene uitkering.

Nadeel

Een groep van veertig gemeenten – de zwaarst getroffenen – trekt bij de minister Spies van Binnenlandse Zaken aan de bel om haar te wijzen op de onbedoelde financiële gevolgen van de BAG. Sommige nadeelgemeenten dreigen er meer dan 75 euro per inwoner op achteruit te gaan. Een voorzichtige berekening leert dat Ermelo op jaarbasis 1,9 miljoen euro misloopt, Groningen zelfs 6 miljoen euro.

Sombere scenario

In september vorig jaar wees het Centraal Bureau voor de Statistiek alle Nederlandse gemeenten al op de gevolgen van de invoering van de BAG voor de vaststelling van de gemeentelijke woningvoorraad. In het meest sombere scenario komt het erop neer dat een aantal woningcategorieën niet langer meer meetelt als maatstaf voor de vaststelling van de verdeling van het gemeentefonds. De categorieën wooneenheden, recreatiewoningen en bijzondere woongebouwen komen te vervallen.

Woningvoorraad

De gemeenten die het meest worden getroffen zijn studentensteden, recreatiegemeenten en plaatsen met grote zorginstellingen of kazernes op hun grondgebied. Er zijn ook gemeenten die door een combinatie van deze factoren worden getroffen.

Nadelig effect

Voor een groot aantal gemeenten leidt dat met ingang van volgend jaar tot een veel kleinere woningvoorraad, zonder dat er in de feitelijke situatie iets verandert. Dit lagere aantal eenheden heeft een lagere algemene uitkering tot gevolg. Voor een gemeente als Goedereede betekent de invoering van de BAG volgens financieel adviseur Ferry Knaack een nadelig effect op van 76 euro per inwoner. Bij de Waddeneilanden loopt het nadeel volgens hem op tot wel 120 euro per inwoner. Ongeveer een derde van de gemeenten is nadeelgemeente. ‘Het voordeel van de voordeelgemeenten is maximaal ongeveer tien euro per inwoner. Dat betekent dat voordeelgemeenten slechts een beperkt voordeel hebben, terwijl nadeelgemeenten met een fors nadeel worden geconfronteerd’, aldus Knaack.

Kazerne

Wat de gevolgen zijn, kan het best worden geïllustreerd aan de hand van een paar sprekende voorbeelden. Neem een gemeente die een kazerne huisvest met 1500 opleidingsplaatsen met drie gebouwen. In de huidige situatie tellen alle opleidingsplaatsen mee bij de verdeling van het gemeentefonds. In de situatie waarbij de berekening van de algemene uitkering mede wordt gebaseerd op de BAG, tellen slechts de drie gebouwen mee. Dit betekent een verlies van 1497 verdeeleenheden. Voor de betreffende gemeente resulteert dat in een fors nadeel.

Logiesfunctie

Een ander voorbeeld: een gemeente heeft 100 recreatiewoningen. In de huidige situatie worden alle recreatiewoningen meegeteld in de verdeling van de algemene uitkering uit het gemeentefonds. In de nieuwe berekening – na de invoering van de BAG – tellen slechts de recreatiewoningen met het gebruikdsdoel ‘woonfunctie’ mee. Het overgrote deel van de recreatiewoningen heeft echter als gebruiksdoel ‘logiesfunctie’, waardoor ze niet meetellen in de berekening van de algemene uitkering.

De samenwerkende gemeenten hebben de minister verzocht om naar ‘een passende oplossing’ te zoeken., waarmee de onbedoelde en niet aanvaardbare onevenredige herverdeeleffecten worden uitgesloten.