Politieke reacties: realisme, solidariteit en perspectief
De verschillende politieke partijen reageren opvallend eensgezind en positief op de troonrede. De nadruk op investeren in plaats van bezuinigen kan op weinig oppositie rekenen. Al is er wel verschil van mening over de vraag waar het geld met name ingezet moet worden.
De verschillende politieke partijen reageren opvallend eensgezind en positief op de troonrede. De nadruk op investeren in plaats van bezuinigen kan op weinig oppositie rekenen. Al is er wel verschil van mening over de vraag waar het geld met name ingezet moet worden.
Solidariteit
GroenLinks-voorman Jesse Klaver vindt dat solidariteit, waar de koning over sprak in de troonrede, ook centraal moet staan in de begroting voor het komende jaar. ‘Het was mooi hoe de koning ons land een hart onder de riem stak, met zijn woorden over veerkracht en solidariteit in deze crisistijd. Diezelfde solidariteit moet wat ons betreft terugkomen in de begroting: niet miljarden aan grote bedrijven geven, maar zorgpersoneel beter belonen en huren verlagen.’ Klaver vindt ook dat de aanpak van de klimaatcrisis voorop moet staan. ‘De koning sprak ook veel over jongeren en de nieuwe generatie. Als de regering die woorden meent dan moet er nu maximaal worden ingezet op de aanpak van de klimaatcrisis. Op daadkrachtig klimaatbeleid kunnen we niet nog langer wachten.’
Balans
Ook het CDA noemt de solidariteit en saamhorigheid in de troonrede belangrijke punten. Fractievoorzitter Pieter Heerma meent dat de crisis de problemen in de economie die moeten worden aangepakt blootlegt. ‘We moeten naar een eerlijker economie’, aldus Heerma. Hij richt zijn pijlen dan onder meer op de woningmarkt waar starters moeilijk aan een huis komen en de arbeidsmarkt waar de zzp'ers het direct moeilijk kregen toen de crisis in het voorjaar uitbrak Voor het CDA heeft het liberalisme afgedaan. De partij pleit voor een nieuwe balans tussen markt, overheid en samenleving.
Bloedlink
Voor PvdA-leider Lodewijk Asscher zijn de plannen van het kabinet voor volgend jaar onvoldoende. 'De begroting is echt nog niet goed', zei hij na de troonrede. Hij wil dat het kabinet meer geld stopt in werk, woningbouw, zorg en onderwijs. De regering is afhankelijk van de oppositie om de plannen door het parlement te krijgen. Zowel in de Tweede als Eerste Kamer heeft het kabinet geen meerderheid. Bij de steunpakketten en de pensioenhervorming zocht het kabinet eerder al steun bij de PvdA en GroenLinks. Asscher maakt zich grote zorgen over een tweede besmettingsgolf. Dat de koning waarschuwde in de troonrede voor zware economische terugslag 'is terecht want het aantal besmettingen loopt helemaal uit de hand'. Maar hij had liever gezien hoe het kabinet de besmettingen verder wil indammen. Hij vindt de huidige toestand 'bloedlink'.
Geldsluis
De SGP vindt dat realisme nodig is over de Nederlandse financiën in deze coronacrisistijd, nu de staatsschuld heel snel oploopt. ‘Dat legt een zware hypotheek op de toekomst, met name de jongeren die nu een baan en een huis zoeken. De geldsluis is opengezet, maar het zou goed zijn als het kabinet helder maakt wanneer die weer wordt dichtgedraaid’, zegt fractievoorzitter Kees van der Staaij in reactie op de troonrede. Van der Staaij vindt het ‘goed dat we nu financieel bijspringen, maar ik wil dat we dat in de toekomst kunnen blijven doen. We moeten dus echt weer terug naar het oude financiële normaal. Anders gezegd: kabinet, maak van de nood geen deugd!’. Eenverdieners betalen tot zes keer meer belasting dan tweeverdieners die hetzelfde inkomen hebben. Al jaren verzet de SGP zich tegen deze in haar ogen fiscaal stuitend oneerlijke behandeling. Het kabinet stelde bij de start in 2017 die kloof te willen verkleinen. ‘Helaas moet ik vaststellen dat de kloof onder dit kabinet nog steeds onaanvaardbaar groot is. En uit de cijfers in de miljoenennota en andere stukken blijkt dat vólgend jaar de kloof wéér wat dieper wordt. Dat is, gelet op wat er beloofd is, uiterst pijnlijk, vooral voor de gezinnen die het betreft’, laat Van der Staaij weten.
Perspectief en optimisme
VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff vindt dat de troonrede getuigt van ‘perspectief en optimisme’. Dijkhoff schaart zich achter de boodschap dat Nederland zich ‘schrap moet zetten’ voor de gevolgen van de coronacrisis, maar dat het land er uiteindelijk sterker uitkomt. Ook vindt hij het ‘logisch en goed’ dat de koning stilstond bij de ‘ellende’ van de coronacrisis. ‘Je zou het haast vergeten op een zonnige dag als deze, maar corona domineert nog alles’, zegt Dijkhoff. Hij vreest dat we de volle omvang van de economische crisis nog niet zien. De komende tijd moet het kabinet vooral investeren om de crisis te boven te komen vindt Dijkhoff, maar er komt een moment dat de overheidsfinanciën weer op orde moeten komen. Nu worden er grote bedragen geleend om coronasteun te financieren. Dijkhoff denkt dat Nederland deze lening kan terugbetalen als de economie weer groeit. Wel moet het kabinet voorzichtig blijven met uitgaven in de komende jaren, vindt de VVD'er. Daarnaast zegt Dijkhoff dat hij zich meer is gaan verdiepen in racisme en dat hij het goed vindt dat daar nu breder over wordt gesproken in de maatschappij. De koning noemde racisme ‘een wezenlijke bedreiging voor de kwaliteit van de rechtstaat’ tijdens de troonrede. Door veel te praten over onder meer Zwarte Piet is Dijkhoff tot het inzicht gekomen dat de figuur soms gebruikt wordt om ‘andere mensen het leven zuur te maken’. ‘Laten we het leuk houden voor de kinderen’, besluit hij.
Mooie woorden
SP-leider Lilian Marijnissen heeft in de troonrede ‘heel veel mooie, terechte woorden’ gehoord over de publieke sector, die volgens koning Willem-Alexander ‘van ons allemaal’ is. ‘Des te teleurstellender vind ik het dan ook dat het kabinet daar wat mij betreft veel te weinig in investeert.’ Het zorgpersoneel bijvoorbeeld ‘moet het doen met een applaus en een eenmalige bonus’, terwijl een structurele loonsverhoging uitblijft. De SP komt later deze week tijdens de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer opnieuw met voorstellen om daar wat aan te doen, kondigt Marijnissen alvast aan. De SP-leider noemt het wel ‘ontzettend verstandig dat dit kabinet niet de fouten maakt die vorige kabinetten hebben gemaakt, om in een crisis juist te gaan bezuinigen in plaats van investeren’. Maar dan moeten de investeringen wat haar betreft wel beter worden gekozen. ‘Linksom of rechtsom gaan de miljarden alsnog naar de bedrijven, in deze tijd kan dat echt niet.’
Minder saamhorigheid
Het baart ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers zorgen dat de Nederlandse samenleving polariseert en de saamhorigheid dreigt kwijt te raken. Volgens hem was deze saamhorigheid 'massief' tijdens de eerste fase van de coronacrisis, maar ziet hij dat dat nu afbrokkelt. Toch steunt de meerderheid van het land elkaar nog steeds, meent hij. De economische steunpakketten vergelijkt Segers met 'een verdoving', waarvan hij hoopt dat die pas is uitgewerkt als de economie weer is aangetrokken. Hij vindt het goed dat door die steunpakketten geld beschikbaar is voor omscholing. Niet iedereen zal door corona zijn baan houden. 'We zullen het over een andere boeg moeten gooien.' Ook vindt Segers het belangrijk dat de koning racisme aankaartte in de troonrede. 'We moeten het hardop blijven zeggen, tot het de wereld uit is', vindt de ChristenUnie-fractievoorzitter.
Terugslag
Met de troonrede laat het kabinet zien dat het aan perspectief werkt in een moeilijke tijd, aldus D66-fractievoorzitter Rob Jetten. Koning Willem-Alexander waarschuwde in zijn rede in de Grote Kerk voor de gevolgen van een zware economische terugslag die op de lange termijn doorwerkt. Volgens Jetten is het daarom nu belangrijk dat er nagedacht wordt over hoe Nederland sterker uit de crisis kan komen. 'Dus investeren in versnelde vergroening, in nieuwe werkgelegenheid, maar ook mensen begeleiden van werk naar werk met goede omscholing en begeleiding van de gemeente.' Persoonlijk raakten de woorden van de koning over racisme en discriminatie Jetten het meest. Maar het moet volgens hem niet bij mooie woorden blijven. 'Het is nu ook een opdracht aan ons als politiek om racisme en discriminatie nog veel beter uit te roeien.'
Gewone Nederlander
PVV-leider Geert Wilders vindt dat het kabinet 'nog steeds onze eigen mensen in de steek laat'. Er gaan miljarden euro's naar landen in Zuid-Europa maar veel mensen in Nederland gaan er volgens hem op achteruit. 'Het meest schokkende is dat de gewone Nederlander, die het moeilijk heeft door de crisis, niet eens wordt genoemd in de troonrede', zei Wilders in een eerste reactie. Wilders is het er niet mee eens dat het kabinet de coronasteunpakketten voor ondernemers de komende negen maanden gaat afbouwen. Volgens hem gebeurt dat veel te snel waardoor veel ondernemers en sectoren, zoals de horeca, alsnog ernstig in de knel komen. Wilders begrijpt dat de subsidies niet eeuwig kunnen duren, maar het gaat hem nu te snel. Hij wil het pakket langzamer afbouwen en ervoor zorgen dat ondernemers langer krijgen om de uitgestelde belasting te betalen. Ook wijst hij erop dat er wel een kleine koopkrachtverbetering wordt beloofd, maar dat veel mensen er financieel op achteruitgaan, omdat de lasten omhoog gaan. Bovendien verliezen veel mensen nog hun baan, zei hij. De PVV wil de huren verlagen evenals de energierekeningen en ook het lage btw-tarief verlagen naar nul.
De premier belooft al tien jaar lang koopkrachtverbetering, 'maar hij geeft ze helemaal niets', aldus de leider van de grootste oppositiepartij. (Red./ANP)
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.