Opschortingsplicht sociaal deelfonds onnodig
Ondanks kritiek van de Raad van State handhaaft het kabinet deze zogeheten opschortingsplicht in het sociaal deelfonds. Als gemeenten een potje maken van de uitvoering van de nieuwe taken zorg, jeugd en werk kan het rijk besluiten de geldkraan – tijdelijk − dicht te draaien.
Als gemeenten een potje maken van de uitvoering van de nieuwe taken zorg, jeugd en werk kan het rijk besluiten de geldkraan – tijdelijk − dicht te draaien. Ondanks kritiek van de Raad van State handhaaft het kabinet deze zogeheten opschortingsplicht in het sociaal deelfonds.
Ingrijpen
De Raad van State (RvS) ontgaat de noodzaak tot een aparte opschortingsplicht omdat bestaande wetgeving al mogelijkheden biedt om in te grijpen als gemeenten tekortschieten bij de uitvoering van de taken die aan haar worden toebedeeld. Het gaat om de zogeheten taakverwaarlozingsregeling, zo stelt de Raad in zijn advies over het wetsvoorstel Tijdelijke wet deelfonds sociaal domein.
Extra waarborg
Omdat de decentralisaties in het sociaal domein omvangrijk en complex zijn en grote impact hebben op de samenleving wil het kabinet een extra waarborg inbouwen. Het kabinet stelt dat de sanctie echt het sluitstuk is. Als gemeenten tekortschieten krijgen ze eerst een aanwijzing van de vakminister. Pas als ook die niet of onvoldoende wordt opgevolgd, wordt de sanctie van stal gehaald.
Geoormerkt
Het sociaal deelfonds wordt per 2015 gevormd, waarin de eerste drie jaar na de decentralisaties de budgetten voor de uitvoering van de Wmo 2015, de Jeugdwet en de Participatiewet worden gestort. Gemeenten zijn verplicht het geld hieraan te besteden. Vanaf 2018 vloeit het rijksgeld in het vrij besteedbare gemeentefonds.
Scherpe afbakening
De Raad snapt dat de voorgestelde bestedingsplicht een scherpe afbakening noodzakelijk maakt tussen het sociaal domein en andere beleidsterreinen, omdat zonder zo’n afbakening niet kan worden vastgesteld of aan die bestedingsplicht is voldaan. Maar aan de andere kant betwijfelt de Raad of zo’n scherpe afbakening in de praktijk wel goed mogelijk is.
Integrale benadering
De Raad wijst er in dat licht op dat gemeenten met de decentralisaties bestaande en nieuwe taken op het gebied van onder meer participatie, maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en schuldhulpverlening kunnen samenbrengen. In de praktijk zijn er echter ook sterke raakvlakken met terreinen die in veel opzichten verder van het sociaal domein afstaan, zoals integraal veiligheidsbeleid en jeugdcriminaliteitsbestrijding. ‘Het is niet duidelijk hoe bij een integrale benadering een scherpe afbakening gemaakt kan worden gemaakt tussen de inzet van middelen in het sociaal domein en de inzet van middelen buiten dat domein’, aldus de Raad in zijn advies.
Aanvullend: uitgaande van de op internet vindbare brandbrieven jeugdzorg en wmo spiegelen gemeenten de nieuwe taak jeugdzorg of wmo aan het betreffende macrobudget. Van reële geldschuifmogelijkheden tussen de taken is gezien het tempo en de omvang van de kortingen geen sprake. Gemeenten krijgen immers overal veel minder voor. Hoe kan het bestaan dat VWS ermee wegkomt dat reeds ingecalculeerde kortingen ononderbouwd( zie rekenkamer t.a.v. oa eigen bijdragen) gewoon mogen worden gehandhaafd?
Dus de bedoeling van het deelfonds is mooi, maar een utopie. Hopelijk gaat het Parlement dat nog tijdig snappen.