Noorden moet subsidies veel slimmer inzetten

Door een te versnipperde aanpak laten de drie noordelijke provincies kansen liggen op het maximaal profiteren van zowel nationale als Europese subsidies. De SER Noord-Nederland waarschuwt voor de gevolgen van beleidsconcurrentie.

Die waarschuwing doet het adviesorgaan in het advies 'Focus en organisatie voor integrale investeringsprogrammering voor de bevordering van de brede welvaart in Noord-Nederland tot 2030'.

Losse projecten

Het Noorden kan de komende jaren in principe beschikken over veel geld uit verschillende fondsen. Maar dan is het wel van belang om zodanige afstemming en samenwerking te organiseren dat er een eenduidige gemeenschappelijk aanpak komt tussen die fondsen. Jouke van Dijk, de voorzitter van SER Noord-Nederland, vreest echter een versnipperde uitvoering en het subsidiëren van te veel losse projecten zonder enige samenhang. Hij waarschuwt voor het risico van beleidsconcurrentie tussen de verschillende actoren, en het op de loer liggen van een coördinatieprobleem. Zaak is het volgens hem versnippering van de in te zetten fondsen en middelen te voorkomen.

Keuzes maken

Kernpunt in het advies is dat het georganiseerde bedrijfsleven en de vakbeweging samen met partijen als de Noordelijk Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) en de onderwijs- en kennisinstellingen de handen meer ineen slaan en gezamenlijk te kiezen voor een beperkt aantal investeringsprogramma's die vanuit de onderscheiden fondsen kunnen worden gesubsidieerd. Daarbij kan het beste worden gekozen voor programma’s die bij het bestaande beleid van de provincies aansluiten: energietechniek en -transitie, groene chemie, smart industry, agrifood & health, watertechniek, digitalisering en toerisme.

Krapte arbeidsmarkt

De provincies zouden een visie moeten ontwikkelen op de toekomstige arbeidsmarktproblematiek: de grote tekorten in allerlei sectoren worden volgens de adviesraad in het huidige provinciale beleid ernstig onderschat. ‘Arbeid wordt in toenemende mate een beperkende factor voor het realiseren van de transitieopgaven. De beroepsbevolking neemt in snel tempo af en tegelijkertijd neemt het aantal 75-plussers in rap tempo toe, met daaraan gekoppeld een toenemende zorgvraag. Niet alleen in de zorg, ook in sectoren als ict, groene chemie en energie dreigt het tekort aan arbeid een rem op de gewenste ontwikkelingen te zetten. Simpel gezegd, de productiefactor arbeid raakt uitgeput als er niet op andere manier dan de traditionele wijze naar de problematiek wordt gekeken. Een waterstofinvesteringsagenda waarin gesproken wordt over 100.000 banen in de noordelijke waterstofeconomie is dan ook volstrekt onrealistisch als er ook nog mensen in het onderwijs en de gezondheidszorg moeten werken.’

Extra maatregelen

Om die tekorten op de arbeidsmarkt vóór te zijn is het nodig dat er een langetermijnvisie komt, die wordt vertaald naar nu nog niet gangbare maatregelen. Met het bestaande instrumentarium als leven lang ontwikkelen en van werk-naar-werk-trajecten kom je er volgens het adviesorgaan niet. De aanbeveling is om met meerdere partijen een noordelijke sociaal economische visie op te stellen.