Negen gemeenten financieel uit balans

Negen gemeenten staan dit jaar onder verscherpt toezicht van de provincie omdat hun begroting niet sluitend is. De provinciale toezichthouders constateren een achteruitgang van de financiële positie van gemeenten.

Bij de gemeenten die onder curatele vallen gaat het om De Marne en Ten Boer in Groningen, Muiden in Noord-Holland, Lansingerland in Zuid-Holland, Beuningen en Apeldoorn in Gelderland, Nuenen en Gemert-Bakel in Brabant en Haaksbergen in Overijssel.

Herexamen Haaksbergen

De gemeente Haaksbergen moet volgens de provincie ‘herexamen doen.’ Uiterlijk 15 februari 2014 moet de gemeente een nieuwe, door de gemeenteraad vastgestelde, begroting indienen. Zodra deze is goedgekeurd vervalt het ingestelde preventief toezicht.

Afboeking grond

De meeste van die gemeenten zitten in hun maag met in het verleden aangekochte gronden die door de economische crisis minder waard zijn geworden. Die afboeking hebben ze moeten verwerken in de begroting. In het geval van Ten Boer is er de komende jaren zo weinig zicht op herstel van het begrotingsevenwicht, dat in november is besloten tot het aanvragen van noodsteun (de artikel 12-status) bij het ministerie van Binnenlandse Zaken.

Weestandsvermogen flink geslonken

De onder curatele plaatsing houdt in dat deze gemeenten geen grote financiële verplichtingen mogen aangaan zonder daarvoor eerst toestemming te hebben gevraagd (en gekregen) van de provincie. Dat geldt bijvoorbeeld voor de aankoop van nieuwe gronden, investerings- en kredietbesluiten en nieuw beleid.

Vrijwel alle toezichthouders constateren dat de al vijf jaar aanhoudende economische crisis verstrekkende gevolgen heeft voor de financiële positie van de gemeenten. Ze zien een achteruitgang van de financiële positie van de gemeenten, waarbij het meerjarenperspectief ronduit slecht is. Volgens gedeputeerde Ineke Bakker van Overijssel (VVD), verantwoordelijk voor het financieel toezicht, is bij gemeenten ‘het weerstandsvermogen flink geslonken’ en is ‘de rek eruit’.

Uitblijvende duidelijkheid gevolgen decentralisaties

De oorzaak daarvan is het structureel doorwerken van de rijksbezuinigingen in de gemeentebegrotingen, het onder druk staan van de inkomsten uit de grondexploitatie en de stijgende lasten door onder andere een toename van het aantal bijstandsgerechtigden. Daarbij komt dat de financiële gevolgen van de overdracht van taken (decentralisaties) aan gemeenten per 1 januari 2015 nog zeer ongewis zijn. De gezamenlijke provincies hebben bij minister Plasterk van Binnenlandse Zaken inmiddels hun zorg uitgesproken over de uitblijvende duidelijkheid over de gevolgen van de decentralisaties voor gemeenten.

Lees het hele verhaal deze week in Binnenlands Bestuur nr. 1 (17/1)