Middelgrote gemeenten eisen eerlijke verdeling rijksgeld

Na de kleine gemeenten, bundelen ook de iets grotere gemeenten hun krachten om een eerlijke verdeling van het gemeentefonds af te dwingen. Dat betekent minder geld voor de 25 grootste gemeenten.

In de loop der jaren is scheefheid ontstaan in de verdeling van rijksgeld over de gemeenten. Uit diverse onderzoeken in opdracht van Binnenlandse Zaken (BZK) bleek dat grote steden te veel geld – 88 miljoen euro – uit het gemeentefonds krijgen voor volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing. BZK-minister Plasterk aarzelt echter gevolg te geven aan het nadrukkelijke advies van de onderzoekers de herverdeling van het gemeentefonds door te voeren; hij is er niet zeker van of het zetten van die ingrijpende vervolgstap wel zo verstandig is, wijzend op allerlei ‘ontwikkelingen en onzekerheden.’ De PvdA-bewindsman vraagt de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in feite om de knoop maar door te hakken.

Groep Barneveld
Een groep van zo’n twintig gemeenten van 40.000 tot 80.000 inwoners onder aanvoering van Barneveld dringt er nu bij de VNG op aan de door de onderzoekers aanbevolen herverdeling van het gemeentefonds onverkort door te zetten. Ze wijzen erop dat die voorgestelde herverdeling is gebaseerd op het ‘gevonden kostenpatroon en kostendrijvers’. Te komen tot een objectieve verdeling volgens de kostenoriëntatie – en daarmee de scheefheid in de verdeling te repareren – was immers het uitgangspunt van de hele operatie Groot Onderhoud Gemeentefonds. Het naderhand wijzigen van de spelregels geeft volgens de Barneveldse VVD-wethouder financiën Gerard van de Hengel geen pas. Ontwikkelingen en onzekerheden, waar Plasterk op doelt, zijn er volgens hem altijd. Dat is tot op heden nooit een reden geweest een bijstelling op te schorten. ‘Je moet uitvoeren wat is afgesproken’, zegt hij. Een brief met die strekking is onderweg naar de VNG.

De wethouders financiën van onder andere de gemeenten Berkelland, Peel en Maas, De Friese Meren, Schagen, Goeree-Overflakkee, Steenwijkerland, Venray, Horst aan de Maas, Weert en Noordoostpolder hebben zich bij Barneveld aangesloten.

Voortrekken steden
De druk op koepelorganisatie VNG in te stemmen met de voorgestelde herverdeling van het gemeentefonds neemt toe. In de kop van Noord-Holland wordt op initiatief van Medemblik eenzelfde actie als in Barneveld op touw gezet. Zo’n veertig plattelandsgemeenten onder aanvoering van Nederweert stuurden begin deze week al een protestbrief naar Plasterk omdat ze vinden dat hij de grote steden voortrekt. Tegelijk deden de veertig kleinere gemeenten een oproep aan de VNG op te komen voor hun belangen.

Het onderwerp staat op 28 april op de agenda van de commissie financiën van de VNG.