Meeste coronasteun naar Amsterdam

Amsterdam krijgt van alle gemeenten verreweg de meeste coronacompensatie van het rijk. Na vier steunpakketten staat de teller er op ruim 17 miljoen euro. Loppersum sluit de rij: de per 1 januari opgeheven Groninger gemeente – opgegaan in Eemsdelta – moest het doen met 8.257 euro. Nieuw onderzoek moet aantonen hoeveel compensatie nodig is.

Kwart miljard

Dat blijkt uit een brief van demissionair minister Ollongren (Binnenlandse Zaken) aan de gemeenten. Sinds het uitbreken van de coronacrisis eind februari vorig jaar, heeft het kabinet diverse steunmaatregelen genomen ter compensatie van de financiële gevolgen van die crisis. Aan gemeenten is via het gemeentefonds tot dusver ruim een kwart miljard euro verstrekt aan coronacompensatie. Na Amsterdam krijgen vooral Rotterdam en Den Haag relatief veel geld, met respectievelijk ruim 13 en 10 miljoen euro. Van de tien grootste gemeenten valt alleen Breda net buiten de top 10 van veel-ontvangers. Arnhem drukt de Brabantse stad er net uit.

Compensatie kosten
Op dit moment maakt onderzoeksbureau AEF in opdracht van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten op basis van een online-uitvraag bij gemeenten een inschatting van de financiële consequenties van het coronavirus voor gemeenten. Dat deed het bureau eerder, op kleinere schaal bij zo’n vijftien gemeenten. De uitkomsten daarvan – in het slechtste scenario een negatieve ontwikkeling van zo’n 900 miljoen euro voor alle gemeenten samen – worden nu breed getoetst. De resultaten daarvan vormen volgens de gemeentekoepel ‘een belangrijke input voor onze gesprekken met het rijk over compensatie’ voor gemaakte kosten en gederfde inkomsten.

Gederfde inkomsten
Uit de vorig jaar gehouden dieptestudie onder vijftien gemeenten blijkt dat er achteruitgang is door onder andere minder inkomsten uit parkeren, precario-en reclamebelasting, toeristenbelasting en leges (marktgelden, leges voor evenementen en uit burgerzaken) en extra uitgaven voor de handhaving van de openbare orde, subsidiëring van cultuurpodia, musea, sportinstellingen en buurt- en clubhuizen. Verder moeten door de coronacrisis mogelijk meer inwoners aanspraak maken op (bijzondere) bijstand, wat kan leiden tot extra kosten voor gemeenten. Die kosten kunnen zitten in een stijging van uitkeringen, maar ook in een stijging van uitvoeringskosten. Momenteel geven de meeste gemeenten echter aan dat het verwachte effect vooralsnog uitblijft.

Langdurig effect
In de nieuwe uitvraag door AEF wordt gemeenten gevraagd in hoeverre ze de uitkomsten herkennen en of een inschatting willen maken van de extra kosten dan wel gederfde inkomsten op de genoemde terreinen. Daarbij kunnen telkens twee scenario’s worden ingevuld: een best case en een worst case scenario. In het bestcasescenario is het mogelijk om af te schalen naar risiconiveau 2. Dat betekent bijvoorbeeld dat de horeca en culturele instellingen weer (beperkt) open kunnen. In het worstcasescenario blijft risiconiveau 4 van kracht. Dit betekent dat (grotendeels) de huidige maatregelen blijven gelden.

Tot slot krijgen de gemeenten de vraag te beantwoorden welke langdurige effecten ze voorzien van de coronacrisis op de maatschappij en welk effect daarvan te verwachten is op de gemeente.

Top 10 ontvangers coronasteun*

*In miljoenen euro’s