'Meer aandacht voor criminele infiltratie in sportclubs'

‘Het is belangrijk dat sportverenigingen zich bewust zijn van het risico op ‘criminele infiltratie’’, schrijft minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid in antwoord op vragen van PvdA-Kamerlid Attje Kuiken na berichten dat criminelen in Brabantse amateurvoetbalclubs infiltreren. Hij sluit niet uit dat dit thema ook bij lokale sportakkoorden aan de orde komt.

Eerst resultaten onderzoek bespreken
Criminele infiltratie bij sportverenigingen was in 2018 onderdeel van het rapport Ondermijning door criminele weldoeners van Politie & Wetenschap. De Taskforce-RIEC Brabant-Zeeland gaf eerder dit jaar ook al opdracht tot een onderzoek naar ondermijning van amateurvoetbalclubs. Uit dat beperkte onderzoek bleek dat vijf clubs in Noord-Brabant ermee te maken hebben gehad. Grapperhaus gaat eerst met minister Hugo de Jonge van VWS de uitkomsten van een vergelijkbaar onderzoek (ook in opdracht van de Taskforce Brabant Zeeland maar nu nog niet beschikbaar) bespreken en bezien of en op welke wijze het thema bij de lokale sportakkoorden aan de orde kan komen. ‘Hierbij zullen wij ook de motie van het Kamerlid De Pater-Postma c.s. betrekken, waarin de regering wordt verzocht om een breder onderzoek naar aard en omvang van criminele inmenging in de amateursport.’

VOG RP
Op de vraag wat amateurvoetbalclubs zelf kunnen doen tegen criminele infiltratie wijst Grapperhaus op de modelstatuten en het modelhuishoudelijk reglement van het NOC*NSF. Dat is volgens hem een goed voorbeeld waarmee een sportief en integer verenigingsleven wordt gestimuleerd. Besturen hebben de mogelijkheid om richtlijnen voor sponsorschap op te stellen en kunnen leden bestraffen bij wets- of reglementsovertredingen. Ook kan een club bij een zakelijke overeenkomst (sponsoring) met een rechtspersoon de eis stellen dat die laatste een VOG RP overlegt.

Gebruikersovereenkomst sportaccommodatie ontbinden
Gemeenten kunnen volgens de minister in bepaalde gevallen ook voorschriften verbinden aan een vergunning. Om tot transparante geldstromen te komen kan contante betaling door sponsors niet worden toegestaan. ‘Verschillende gemeenten hebben daar bij het afgeven van een vergunning voor een vechtsportevenement al ervaring in opgedaan.’ Ook kan een gemeente voorwaarden verbinden aan gebruikersovereenkomsten voor sportaccommodaties, zoals de gemeente Amsterdam al doet. Daar kan de gemeente de overeenkomst ontbinden als er sprake is van integriteitsrisico’s.

Samenwerking cruciaal
Toch is volgens Grapperhaus samenwerking met andere gemeenten, de sportwereld, politie en de belastingdienst cruciaal om criminelen buiten de deur te houden. Het vergroten van bewustwording bij sport- en gemeentebestuurders kan ook helpen. Dat punt zal hij ook bespreken met De Jonge. Verder kan voor gemeenten de Wet Bibob uitkomst bieden op aangewezen vergunningen, subsidies en vastgoedtransacties met de gemeente via een integriteitsscreening. ‘Te denken valt bijvoorbeeld aan een gemeentelijke subsidie voor een amateurvoetbalclub, een exploitatie- en/of een Drank- en Horecawetvergunning voor een sportkantine of een huurovereenkomst voor gebruik van een sportaccommodatie.’ Een gemeente kan die beschikking weigeren of intrekken bij ernstig gevaar op strafbare feiten. ‘Een vergelijkbare bevoegdheid geldt voor vastgoedtransacties met de gemeente.’

Bibob bij vervreemding van  erfpachtrecht
Verder noemt Grapperhaus de voorliggende uitbreiding van de Wet Bibob. Daarin staat dat Bibob is toe te passen bij vervreemding van erfpachtrecht. Als een sportvereniging recht van erfpacht heeft op eigendommen van de gemeenten is er een relatie tussen de gemeente en de sportvereniging, bijvoorbeeld in de vorm van een canon (vergoeding). Als in de erfpachtvoorwaarden gemeentelijke toestemming voor vervreemding van erfpacht is opgenomen kan de gemeente een Bibob-onderzoek starten naar de nieuwe erfpachter van de sportvereniging.