Investeren in sportaanbod niet zaligmakend

Waar veel wordt gesport, zijn de zorgkosten lager. Onderzoek van Atlas voor Gemeenten toont dat duidelijk aan. Maar hoe krijg je als gemeente je inwoners in beweging? De oplossing, zo blijkt, zit ‘m lang niet altijd in meer sportvelden en -zalen alleen.

Als relatief veel inwoners van een gemeente sporten, heeft een relatief groot aandeel van de inwoners in die gemeente een goede gezondheid en zijn de zorgkosten lager. Die conclusie durven onderzoekers van Atlas voor Gemeenten in hun deze week gepresenteerde Atlas Sport 2020 wel te trekken. Het betreft een onderzoek in de vijftig grootste gemeenten naar het verband tussen enerzijds sportaanbod en deelname en anderzijds het effect van sporten op de gezondheid onder de bevolking.

Zorgkosten

Helder wordt dat er een duidelijk verband is tussen deelname aan sport enerzijds en gezondheid en zorgkosten anderzijds. ‘Als relatief veel inwoners van een gemeente sporten, heeft een relatief groot aandeel van de inwoners in die gemeente een goede gezondheid en zijn de zorgkosten lager’, concluderen de onderzoekers. De meeste gemeenten die qua sportdeelname in de top 10 zitten – Utrecht, Nijmegen, Delft, Groningen, Amstelveen, Deventer en Haarlemmermeer – scoren ook qua ervaren gezondheid top 10-noteringen.

Willem de Boer, docent aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen en bezig met en promotieonderzoek over de economische relatie tussen sport en gezondheid, toonde dat verband eerder dit jaar ook al aan met eigen onderzoek op wijkniveau. Hij berekende wat meer sporten oplevert. Buurten met meer leden van sportclubs hadden lagere gemiddelde kosten voor de gezondheidszorg. Meer concreet: als in een buurt 20 procent sport en een andere buurt 19 procent, geeft dat een verschil in zorgkosten van circa 25 euro per persoon.

Uitbijters

In theorie is voldoende aanbod van sport een noodzakelijke voorwaarde voor deelname aan sport onder de bevolking in een gemeente. Met name geldt dat voor het beoefenen van georganiseerde sport. Die samenhang is volgens de Atlas-onderzoekers echter minder sterk dan misschien zou worden verwacht. Een opvallende conclusie uit het onderzoek is dat het aanbod minder sterk samenhangt met deelname dan misschien gedacht zou worden. ‘Er zijn relatief veel uitbijters: gemeenten met weinig aanbod en veel deelname, en omgekeerd; gemeenten met veel aanbod en relatief weinig deelname.’

Leefstijl

Tot op heden lijkt gemeentelijk sportbeleid (en -budget) maar in beperkte mate van invloed te zijn op de sportdeelname.  Zo is de sportdeelname in bijvoorbeeld Ede, Arnhem, Gouda en Leeuwarden benedengemiddeld, maar is de ervaren gezondheid er relatief goed. Heerlen en Schiedam zijn juist uitgelezen voorbeelden van steden met relatief weinig sporters en een beperkt aandeel van de inwoners met een (zeer) goede ervaren gezondheid.

Vreemd is dit niet. Het is een gegeven dat gemeentelijke verschillen in ervaren gezondheid ook samenhangen met leefstijl en bevolkingssamenstelling, met name leeftijd, inkomen en migratieachtergrond. Zo lijken gemeenten met een relatief jonge bevolking, weinig laagopgeleiden, weinig huishoudens in armoede en een hoge score op de sociaal-economische index over het algemeen meer sportdeelname te kennen.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 22 van deze week