'Hoge ozb, omdat het niet anders kan'

Gemeenten verhogen de onroerendezaakbelasting (ozb) omdat er geen andere mogelijkheid is. Ze een strafkorting geven, zoals minister Plasterk overweegt,  ‘doet gemeenten de das om.’

In context zien
‘De minister zou eens moeten nadenken over alle bezuinigingen van het rijk die op ons afkomen’, aldus Saskia Boelema, wethouder van financiën in Breda. ‘Je moet het wel in de context zien.’ Boelema reageert op de dreigement van minister Plasterk (Binnenlandse Zaken, Pvda) om gemeenten te korten op de algemene uitkering. Hij kwam tot die uitlating omdat uit onderzoek van het Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden (Coelo) bleek dat de ozb dit jaar met 3,9 procent stijgt. En dat is meer dan de 2,8 procent die als bovengrens is afgesproken met het rijk. Het is bovendien voor het tweede jaar op rij dat gemeenten met de ozb-stijging over de schreef gaan.
 

Discussies in gemeenteraad

Volgens de gemeentelijke koepelorganisatie VNG zegt dat iets over de financiële problemen waarmee gemeenten kampen. ‘Gemeenten verhogen de ozb niet uit gemakzucht. Aan verhoging van de ozb gaan uitvoerige discussies in de gemeenteraad vooraf’, aldus de VNG. ‘Er is geen enkele wethouder die als ozb-verhoger de boeken wil ingaan.’
 

Geld binnenharken

Er zou volgens wethouder Boelema in geen enkele gemeente een partij te vinden zijn die het leuk vindt om de ozb te verhogen. Kan het niet anders? ‘Ja, alles kan altijd anders. Maar er zit altijd een verhaal achter. Wij verhogen de ozb omdat we op die manier willen sparen om de verliezen op onze grondexploitatie op te vangen’, zegt ze. In Breda is de ozb met 6,1 procent gestegen. Daar tegenover staat dat de afvalheffing met meer dan vier procent is gedaald.
 

Voorzieningen op niveau houden

Door forse bezuinigingen op onder andere het gemeentefonds moeten gemeenten drastisch schrappen in hun uitgaven. Dat is volgens de VNG echter niet altijd voldoende. ‘Als het met bezuinigen alleen niet lukt om de begroting sluitend te krijgen terwijl voorzieningen op acceptabel niveau blijven, moeten gemeenten zorgen voor meer inkomsten. De ozb is het enige instrument dat zij daarvoor in handen hebben.’ De financiële positie van gemeenten is in het algemeen nijpend en verder bezuinigen wordt steeds moeilijker. Als Plasterk zijn dreigement omzet in daden door te korten op het gemeentefonds, dan doet dat volgens wethouder Boelema ‘gemeenten de das om.’

Artikel 12-status

Het strookt volgens haar bovendien niet met het beleid van hetzelfde ministerie het toegangskaartje voor de status van artikel 12-gemeente duurder te maken. Gemeenten die in aanmerking willen komen voor extra geld uit het gemeentefonds, moeten van BZK eerst de lokale belastingen flink verhogen. ‘Onze capaciteit is opgerekt van 5,6 tot 12,7 miljoen euro. Niet dat we die volledige ruimte zouden willen gebruiken, maar wel raar is dat de minister bij de stijging van de ozb-opbrengst foei roept’, zegt ze.

Wat Boelema betreft, blijft het in Breda bij een eenmalige verhoging van de ozb met ruim zes procent. De jaren erna is de gemeente van plan alleen een inflatiecorrectie toe te passen.
 

Geen andere knoppen

Eén van de gemeenten die de ozb nog forser omhoog heeft gegooid – met liefst 39 procent –  is Nuenen. Vrijwel nergens ging het tarief zo omhoog. Huishoudens betalen in de Brabantse gemeente nu gemiddeld 1023 euro per jaar aan lokale lasten. Tegen BNR zegt verantwoordelijk wethouder financiën Ans van der Velden dat er geen andere mogelijkheid was. ‘Wij sloten vorig jaar af met een tekort van 12 miljoen,’ aldus Van der Velden. ‘Als gemeente heb je maar weinig mogelijkheden om meer geld binnen te halen. De provincie zei: “verhoog de ozb maar, want ook wij zien op dit moment geen andere mogelijkheden.” Dus minister Plasterk kan wel zeggen dat de ozb te hoog is, maar de gemeente Nuenen heeft geen enkele andere knop om aan te draaien.’