Grote zorgen over financiën Gelderse gemeenten

De financiële situatie van Gelderse gemeenten is behoorlijk verslechterd ten opzichte van eerdere jaren. Dat blijkt uit een analyse door de provincie Gelderland. 

Belangrijkste oorzaken zijn de verlaging van het gemeentefonds en de stijgende kosten voor jeugdzorg. De provincie houdt er rekening mee dat een aantal gemeenten de begroting niet rond krijgt en volgend jaar onder preventief toezicht zal komen.

Ingrijpende maatregelen
Op verzoek van Provinciale Staten analyseerde de provincie de jaarrekeningen 2018 en de kadernotata’s 2020 van de 51 Gelderse gemeenten. Aanleiding voor het verzoek waren de zorgen over stijgende kosten voor jeugdzorg. Het beeld uit de analyse is volgens de provincie ‘zorgelijk en wisselend’: veel gemeenten hebben financiële problemen, maar niet allemaal. Door met name incidentele meevallers uit grondexploitatie en precario heeft de helft van de gemeenten 2018 kunnen afsluiten met een positief saldo.

Meer dan de helft van de gemeenten presenteren zowel voor de begroting 2020 als in meerjarenperspectief een tekort. Om toch sluitende begrotingen te krijgen, zal er flink moeten worden omgebogen. ‘We zien dat gemeenten worstelen met de extra bezuinigingen. Ingrijpende maatregelen zijn daarbij soms niet te voorkomen’, zegt Gelders gedeputeerde Jan Markink (financiën, VVD).

Regionale gevolgen
De financiële situatie heeft naast lokale gevolgen zoals bezuinigingen en belastingverhogingen ook regionale gevolgen. Gemeenten zijn bijvoorbeeld van groot belang bij de regionale energiestrategie en gebiedsopgaven en over een paar jaar worden ze ook verantwoordelijk voor de omgevingsvisie.

Markink: ‘Gemeenten zijn een belangrijke partner voor ons. Na de begrotingsronde willen we samen met hen kijken hoe we kunnen helpen. Dat gaat dan om maatwerkprogramma’s om de financiële positie duurzaam op orde te brengen, waar nodig de bestuurskracht te versterken en afspraken te maken over onze gezamenlijke opgaven.’

Preventief toezicht
Gemeenten moeten voor 15 november de definitieve begroting indienen. De provincie verwacht dat ondanks inspanningen enkele gemeenten deze niet sluitend zullen krijgen en volgend jaar onder preventief toezicht zullen komen. Bij preventief toezicht moet een gemeente vooraf toestemming krijgen van de provincie voor het doen van nieuwe uitgaven.

Op dit moment staan er in Nederland drie gemeenten onder preventief toezicht. De laatste gemeenten die in Gelderland onder verscherpt toezicht stonden waren Apeldoorn en Beuningen.