Eerste college dat digitaal tot stand kwam

Bergen op Zoom heeft half mei het eerste college in Nederland dat via digitale weg tot stand is gekomen volgens het zogenoemde resetproces. In een perspresentatie via Teams maakte formateurs Ad Verbogt en Arjan van der Weegen de vijf wethouders bekend die de gemeente uit het financiële sores en de bestuurlijk penarie moeten trekken.

Mix van denkers en doeners
Het doel was om de ‘poppetjes’ voor het Bergse zakencollege voor 1 mei rond te hebben en dat is de heren gelukt. Het resetproces is samen met de fracties doorlopen, vertelt Verbogt. Het is het eerste digitaal gevormde college. ‘Daar zijn we trots op.’ Eerder was al bekend dat na een rondje langs de velden de informateurs tot een drietal prioriteiten kwamen: schuldlastreductie, verandering van de bestuurscultuur en verbetering van de kwaliteit van de ambtelijke organisatie. Een klankbordteam heeft gesprekken gevoerd en vervolgens gaven de informateurs een negatief of positief advies. Daaruit kwam een longlist van 64 wethouderkandidaten, toen een shortlist van 24 en uiteindelijk een toplist van 10 kandidaten. ‘De opdracht was te kijken naar kwaliteit en balans, een mix van denkers en doeners, vakwethouders en verbinders en een palet van kleuren. Ook moesten de wethouders verbindend zijn naar binnen en naar buiten en vindingrijk, innovatief, daadkrachtig en inspirerend.’

Dossierkennis en netwerk
Twee oudgedienden uit het vorige college keren terug, maar in een andere rol. ‘De meerderheid van het college komt van buiten, maar dossierkennis en het huidige netwerk zijn ook belangrijk. Daarom nemen er dus twee wethouders uit de lokale politiek van heden en verleden plaats in het college.’
Patrick van der Velden is al 21 jaar actief in de Bergse politiek en brengt veel ervaring mee. Hij zat namens lokale partij GBWP in het college, maar heeft nu een andere rol. Dat geldt ook voor Barry Jacobs die voor de VVD in het oude college zat.

Drie 'externe' wethouders
De overige drie wethouders zijn ‘externen’. Het gaat om Jeroen de Lange, al jarenlang gezicht van werkgeversorganisatie VNO-NCW in West-Brabant. ‘Hij kan snel denken, handelen, schakelen en analyseren.’ Daarnaast neemt Petra Koenders, de huidige directeur van de Green Chemistry Campus, plaats in het college. ‘Zij kan goed analyseren en is financieel goed onderlegd.’ De derde wethouder is organisatiedeskundige Mignon van der Zwan. ‘Een echte veranderaar, onder meer van de aanpak sociaal domein, en voegt specifieke expertise toe. Haar andere kracht is culturen veranderen.’ Om de financiële schuldenlast aan te pakken krijgt de directie versterking van Johan Rutten, hij wordt ad interim financiën en bedrijfsvoering. Hij deed in de periode 2010-2014 al een bezuinigingsoperatie van 20 miljoen euro in de gemeente.

Installatie in week 11 mei
Na de verschillende toetsingen, waaronder een integriteitsscan van Necker van Naem, moeten de wethouders in de week van 11 mei geïnstalleerd worden. De raad is akkoord met de kandidatuur. De officiële stemming vindt die week plaats door gesloten enveloppen naar de raadsleden te brengen en de stemmen weer terug te brengen naar het stembureau. Als een kandidaten minimaal 17 stemmen heeft, dan wordt deze benoemd.

Stemming op straat
Met het nog af te ronden focusakkoord zou er geen sprake meer zijn van oppositie en coalitie in de Bergse gemeenteraad. Maar fractievoorzitter Ton Linssen van Lijst Linssen heeft al laten weten toch een oppositierol in te gaan nemen. Hij zei onvoldoende vertrouwen te hebben in het nieuwe college en maakte twee weken de uitslag van de raadsstemming al bekend. Zelf was hij in de race om wethouder te worden, maar hij zou het met één stem verschil hebben afgelegd ten opzichte van Barry Jacobs. Linssen zou 13 stemmen hebben gehaald en Jacobs 14. Alleen Van der Velde zou met 19 stemmen de meerderheid hebben behaald.

Parttime wethouders
Ook lokale partij BSD heeft zich kritisch uitgelaten over de nieuwe start. Volgens de informateurs moet de toekomst uitwijzen hoe die start zal zijn. ‘Het akkoord heeft het draagvlak van 25 raadsleden nodig. Met twaalf partijen in de raad zijn er altijd partijen die hun eigen afweging maken. Elke partij kan uitstappen als deze zich niet meer comfortabel voelt in het proces.’ Het streven is het focusakkoord volgende week te presenteren. De lokale wethouders zullen op fulltimebasis gaan werken, terwijl de externen parttime plaatsnemen, zodat ze hun andere werkzaamheden kunnen voortzetten. In totaal gaat het om 4.2 fte.

'Mogelijk normen schuld opgerekt'
Van der Weegen, ook raadslid voor GBWP, wilde op persoonlijke titel nog wel iets kwijt over de invloed van de coronacrisis op de schuldenreductie. ‘Gisteren presenteerde de VNG een eerste schets van op welke terreinen problemen zijn te verwachten, maar met veel slagen om de arm. De coronacrisis heeft wel invloed op de financiën, maar ik kan me voorstellen dat net als de normen voor schulden bij het rijk, ook de normen voor tekorten bij gemeenten voor bepaalde tijd worden opgerekt. ‘Anders kun je de economie wel failliet verklaren.’