Den Haag telt tot tien bij aanpak crisis

Provincies en gemeenten zijn bereid honderden miljoenen euro’s te steken in het op gang brengen van de stilvallende economische motor. Regionale en lokale bestuurders - van links tot rechts - willen met name investeringen in infrastructuur en onderhoud naar voren te halen. Alle bereidwilligheid ten spijt, zijn vorige week tijdens het Overhedenoverleg geen knopen doorgehakt. Ambtenaren van rijk, provincies en gemeenten gaan onder auspiciën van Binnenlandse Zaken en Financiën eerst voorstellen maken voor een collectieve versnellingsagenda en een gezamenlijk stimuleringspakket.

Dat kan duiden op onenigheid. Landelijk lopen tussen de coalitiepartners de meningen uiteen over de bestrijding van de crisis: wel (PvdA en CU) of niet (CDA) het begrotingstekort laten oplopen. Achter de schermen is zo’n zelfde strijd gaande. Het Centraal Planbureau (CPB) voelt weinig voor het voeren van een anticyclisch beleid en adviseerde gemeenten daarom eerder al, niet te drastisch te investeren, maar de crisis gewoon uit te zitten. De ambtelijke top van het ministerie van Financiën zit naar verluidt op dezelfde, prudente lijn.

Topambtenaren van Economische Zaken neigen volgens ingewijden naar een actievere, keynesiaanse aanpak van de crisis. Zij zijn met name benauwd voor de schade die een al te zeer voortwoekerende recessie oplevert voor het bedrijfsleven. Intussen timmeren diverse decentrale overheden op eigen houtje wel al aan de weg door onder andere geplande investeringen naar voren te halen.

Voor het talmen van Den Haag valt wel iets te zeggen. Als nu al tot maatregelen wordt besloten, bestaat immers de kans dat de overheid te vroeg, met te grof geschut of juist met te licht kaliber schiet. Het CPB komt komende week met nieuwe cijfers over de stand van zaken van de economie. Die gegevens zullen de basis vormen voor het maken van een analyse van de crisis door de Centrale Economische Commissie - met daarin de kerndepartementen, het CPB en De Nederlandsche Bank.

Nuchter bekeken lijkt dat een goede volgorde: eerst het probleem helder - ook de omvang - dan pas aan de oplossing beginnen. Minister Bos van Financiën kan er nog een ander, geldelijk voordeel mee doen. Hij gokt erop dat de dichter bij de burger staande decentrale overheden zelf concrete projecten starten en financieren. Geld dat de lagere overheden in de economie steken, kan de toch al onder druk staande rijksbegroting aardig verlichten. Den Haag, zo is tijdens het Overhedenoverleg duidelijk geworden, legt voortvarende provincies en gemeenten geen strobreed in de weg.

Het gevaar is dat Den Haag door deze afwachtende houding - minister Bos riep vorige week op tot ‘een paar maanden’ geduld - er niet in slaagt de regie over de crisisbestrijding naar zich toe te trekken, omdat de lokale en provinciale overheden sneller iets willen doen voor hun zwaar getroffen particulieren en ondernemers. Want met die reeds onder eigen verantwoordelijkheid ingezette aanpak gaan gemeenten en provincies als Limburg en Brabant onderwijl onverdroten door. Het wachten is op een beetje sturing - en geld.