Decentralisaties drukken winst zorgsector
De decentralisatie van zorgtaken richting gemeenten is er deels de oorzaak van dat de winst van de zorgaanbieders ruim is gehalveerd. Het kritische punt nadert dat banken maatregelen eisen. Dat de winst van de zorgaanbieders onder druk staat, komt naar voren uit de vandaag door EY gepresenteerde Barometer Nederlandse Gezondheidszorg 2017
De decentralisatie van zorgtaken richting gemeenten is er deels de oorzaak van dat de winst van de zorgaanbieders ruim is gehalveerd. Het kritische punt nadert dat banken maatregelen eisen.
Dat de winst van de zorgaanbieders onder druk staat, komt naar voren uit de vandaag door EY gepresenteerde Barometer Nederlandse Gezondheidszorg 2017. In vier jaar tijd is de winst van zorgaanbieders meer dan gehalveerd, van 2,2 procent over 2012 naar nog geen 1 procent over 2016. Verpleeghuizen, thuiszorgorganisaties en private zorgaanbieders draaien zelfs met verlies, blijkt uit het onderzoek dat is gebaseerd op gegevens uit bijna 1200 jaarrekeningen van zorginstellingen.
Bezuinigingsopgave
Volgens EY-accountant en -partner Rob Leensen moet de oorzaak voor de winstdaling voor een deel worden gezocht bij de decentralisatie van uitvoeringstaken richting gemeenten in 2015. ‘Die operatie ging gepaard met een bezuinigingsopgave. Wat we zien, is dat gemeenten minder zorg hebben ingekocht tegen ook nog eens lagere tarieven. Tegelijkertijd werd voor de zorgaanbieders de administratie complexer, wat heeft geleid tot extra apparaatskosten. Die beide factoren hebben bijgedragen aan een slechter resultaat’, zegt hij.
Beschermd wonen
Per subsector in de zorg is er sprake van verschillen in de mate waarin de decentralisatie negatief uitpakt. In de jeugdzorg – voor 100 procent overgegaan van de provincies naar de gemeenten – vallen de gevolgen vooralsnog mee omdat er sprake is van een overgangsregime met bijdragen van de Transitie Autoriteit Jeugd (TAJ). Het duidelijkst zijn de financiële gevolgen wel al merkbaar bij de instellingen voor beschermd wonen, de RIBW’s. ‘Die zagen hun rendement halveren’, aldus Leensen. ‘En dat is pas de eerste slag. Het rendement zal in die sector naar verwachting het komende jaar verder onder druk komen staan.’
Ook de thuiszorginstellingen hebben volgens hem last van lagere tarieven die gemeenten willen betalen voor geleverde diensten. Voor instellingen op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg is dezelfde tendens zichtbaar, al spelen daar volgens Leensen meer factoren een rol.
Verscherpt toezicht
Het positieve is dat de zorg over het geheel bezien er nog in slaagt 1 procent winst te maken. Maar, zo waarschuwt Leensen, banken verwachten dat ze een beter rendement halen. De kritische grens ligt doorgaans op een plus van 1 ½ procent. Als dat niet wordt gehaald, dreigt verscherpt toezicht. ‘Het risico daarvan is dat instellingen maatregelen gaan nemen die meer op de korte termijn zijn gericht. Het betekent ook dat er weinig mogelijkheden zijn om buffers op te bouwen om te kunnen investeren en innoveren en er een sterke focus ligt op de financiële bedrijfsvoering. ‘Investeringen in bijvoorbeeld innovaties of vervanging van systemen blijven bijvoorbeeld uit’, aldus Leensen.
Gevolgen heeft dit dus voor de geboden zorg. Krap personeels beleid. Alles op afspraak. Even telefoneren gaat moeilijk, want liever een intake gesprek. Er zijn geen mensen voor noodsituaties achter de hand. Korter tijd om bijvoorbeeld fondsen aan te schrijven voor zaken die de WMO of Bijstand weigert. Dat gebeurt eigenlijk niet of nauwelijks. In beroep gaan bij nee van WMO of Bijstand kost ook teveel tijd. De druk op mantelzorg wordt dus hoger, als die er al is.
Je zult maar geheel afhankelijk zijn van al die Zorg-instanties, die meer bezig zijn met zelf overleven, dan samenwerken. Ieder met eigen protocollen en keuze heeft de zorgnemer eigenlijk niet. Take it or leave it. Het is dus alleen een markt voor opdrachtgever en aannemer en onderaannemers, met alle gevolgen van dien voor doelgroep en sector. Wie wil nog zo daar werken? Hooguit bij een krappe arbeidsmarkt.
Hoog tijd voor een onafhankelijke Zorg coördinator naast de huisarts, die indiceert, verwijst, monitoort en corrigeert waar nodig. Een landelijk systeem. Dan kun je maatwerk bieden en heeft client eindelijk eens support t.o.v. al die bolwerken waar die afhankelijk van gemaakt is. Gemeenten willen voor een dubbeltje een kwartje Zorg. De slogan was voorheen, dat op de markt je gulden een daalder waard is. De gemeenten geloven daar ook heilig in, maar dan nu, dat hun
eurootje investering, Euro 2,50 aan zorg oplevert. Niet te geloven. Waar is de integriteit gebleven?
Hopelijk horen wij over een tijdje niet wat Gemeenten opgepot hebben aan Zorggeld op die manier. Dat gebeurde voorheen met miljoenen bijstandsgeld op de plank.