700 miljoen aan rijksuitkeringen onrechtmatig

Het rijk stelt eisen aan decentrale overheden bij sommige uitkeringen terwijl dat niet mag. De Algemene Rekenkamer tikt het rijk daarom, net als vorig jaar, op de vingers: bij het gemeentefonds beoordeelt de Rekenkamer 504 miljoen euro aan uitkeringen onrechtmatig en bij het provinciefonds 195 miljoen.

Geen eisen

Gemeenten en provincies mogen zelf bepalen waar ze het geld uit de respectievelijke fondsen aan uitgeven. Als het rijk er eisen aan stelt, is het een specifieke uitkering. Het rijk mag geen eisen stellen aan decentralisatie- en integratie-uitkeringen, maar doet dat soms wel. Dat is niet volgens de wet.

Beoordeling

‘Bij het gemeentefonds beoordelen wij op basis van de door ons onderzochte selectie een bedrag van 504 miljoen euro als onrechtmatig en een bedrag van 33,5 miljoen euro als onzeker’, schrijft de Rekenkamer. ‘Bij het provinciefonds beoordelen wij op basis van de door ons onderzochte selectie een bedrag van 195 miljoen euro als onrechtmatig en een bedrag van 95,5 miljoen euro als onzeker.’

Tegenover parlement

Vorig jaar wees de Rekenkamer het rijk hier ook al op. Toen ging het bij het gemeentefonds om 431,7 miljoen euro en bij het provinciefonds om 121,4 miljoen. ‘Aan het parlement wordt de indruk gewekt dat medeoverheden gebonden zijn aan bepaalde prestatie­afspraken, terwijl daar gegeven de gekozen uitkeringsvorm materieel gesproken geen sprake van kan zijn’, schreef de Rekenkamer over 2018.

Veel onrechtmatigheden en onzekerheden

Het rijk is met de aanbevelingen van vorig jaar aan de slag gegaan, maar de Rekenkamer ziet dus nog steeds ‘veel onrechtmatigheden en onzekerheden’. Deels komt dat volgens de Rekenkamer doordat er nog weinig tijd verstreken is, maar ook omdat de wet bij de beoordeling van de projectvoorstellen niet goed wordt nageleefd. In meerdere gevallen beperkt het selectieproces al de beleids- en bestedingsvrijheid.

‘Beauty contests’

De Rekenkamer pleit voor een zo objectief mogelijke verdeling. ‘Het indienen van projectvoorstellen met daarin verwachte concrete resultaten, het organi­seren van ‘beauty contests’ en/of het hanteren van criteria als het aansluiten bij beleidsin­tenties van het rijk, zoals bij de decentralisatie-uitkering aardgasvrije wijken en de regiodeals uit de eerste en tweede tranche regiodeals, past hier niet bij.’