282 miljoen minder voor gemeenten

Gemeenten zien de algemene uitkering van het rijk in 2014 met 691 miljoen euro groeien. Dat is bijna 300 miljoen euro minder dan het rijk in de meicirculaire nog voorspiegelde.

Ook de daaropvolgende jaren moeten de gemeenten rekening houden met minder groei van de algemene uitkering. In 2015 is het accres zelfs 160 miljoen euro negatief. De jaren erna stijgt het accres minimaal.

Tegenvallende economische ontwikkeling

Helemaal als een verrassing komt de neerwaartse bijstelling niet. De meicirculaire bevatte al een winstwaarschuwing. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten maakten eerder al een voorspelling dat het accres in 2014 wel eens 360 miljoen euro lager zou kunnen uitpakken.

Oorzaak zijn de kabinetsbezuinigingen

Oorzaken voor lagere groei (accres) zijn de tegenvallende economische ontwikkeling en de maatregelen uit het aanvullende bezuinigingspakket van 6 miljard euro. Die werken door in de hoogte van de groei van het gemeentefonds. Het gemeentefonds ontwikkelt zich evenredig met de rijksuitgaven. Nemen die af, dan krijgen gemeenten ook een lagere uitkering uit het gemeentefonds. Bij stijgingen geldt het omgekeerde.

Veel kabinetsmaatregelen werken voor ongeveer 20 procent door in het accres. Eén ervan is het inhouden van de zogeheten loonbijstelling voor de publieke sector – exclusief de zorg. Dat geeft een besparing van 750 miljoen euro op de rijksbegroting. Het inhouden van de prijsbijstelling in 2013 werkt eveneens door – een besparing van 600 miljoen euro. Andere maatregelen die de pret voor de gemeenten bederven, zijn bezuinigingen op de huurtoeslag en departementale bezuinigingen.

1100 euro per inwoner

De gemeenten ontvangen in 2014 uit het gemeentefonds 18,3 miljard euro. Per inwoner komt de uitkering neer op een landelijk gemiddelde van bijna 1100 euro per inwoner; dat is bijna drie tientjes per inwoner meer dan in 2013.

Lichte daling accres voor provincies

Voor provincies valt het accres in 2014 26 miljoen euro lager uit dan het bedrag in de meicirculaire. Als gevolg daarvan houden ze een plus over van 64 miljoen euro. De provincies zeggen in een reactie daarmee hun steentje bij te dragen aan de bezuinigingen die het kabinet voorstelt in de rijksbegroting 2014.

Begrip voor minder intensief natuurbeleid

Gezien de financieel-economische omstandigheden zeggen de provincies begrip te hebben voor het voorstel in de rijksbegroting 2014 om de intensivering van natuurbeleid voor de jaren 2014 en 2015 te halveren: van 200 naar 100 miljoen euro. Daarbij is door het kabinet voorzien om zowel in 2016 als in 2017 100 miljoen euro extra voor het natuurbeleid vrij te maken. Het Interprovinciaal Overleg  (IPO) hanteert wel het uitgangspunt dat uitstel geen afstel mag betekenen. Voor het realiseren van de ambities is gemiddeld 200 miljoen euro extra per jaar hard nodig.