‘Het moet van de accountant.’ Daar kan de wethouder zich straks niet langer meer achter verschuilen. Colleges van burgemeester en wethouders moeten zelf een rechtmatigheidsverantwoording gaan afgeven over de jaarrekening.

Vrijwel alle provincies hebben ambities op papier gezet over het gewenste aandeel hernieuwbare energie in hun totale energieverbruik, te bereiken energiebesparing en CO2-reductie. Maar in hoeverre ze op koers liggen, valt nauwelijks te zeggen. De einddoelen liggen doorgaans ver in de toekomst en tussendoelen ontbreken.

Het gaat goed met de overheidsfinanciën. Drie auteurs schetsen in een nieuw boek een actueel en mooi palet aan ontwikkelingen rond begrotingen en de veranderende rol van public controllers. 

Blockbusters met honderdduizenden bezoekers en volgeboekte hotelkamers: Leeuwarden presenteerde zich dit jaar als culturele hoofdstad van Europa. Zelfs een relletje rond de 11 Fountains mocht de stemming niet drukken. ‘We zijn nog maar net begonnen.’

Door meer strategie, regie en coördinatie toe te passen op conflictdossiers kan de overheid jaarlijks tientallen miljoenen euro’s besparen. Dat blijkt na analyse van honderd conflictdossiers van de Belastingdienst door medewerkers Ron Dautzenberg en Valentijn Crijns. ‘Je moet niet de ander proberen te veranderen, je moet jezelf veranderen.’ 

Elke gemeente doet wel iets aan armoedebeleid, maar hoe hoog het armoedebudget precies is en waaraan dat wordt besteed valt nauwelijks na te gaan. Laat staan dat het mogelijk is het effect van de inzet vast te stellen.

Het Centraal Joods Overleg heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten opgeroepen haar leden te vragen onderzoek te doen naar het gemeentelijke erfpachtbeleid ten aanzien van Joodse vastgoedeigenaren tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog. Dit in navolging van de steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam.

Gemeenten en provincies behoren een verregaande zelfstandigheid te hebben. Dat eist het Europees Handvest inzake lokale autonomie. Maar in Nederland is eerder sprake van gebondenheid, afhankelijkheid en een papieren decentralisatie. Volgens onderzoeker Ine van Haaren-Dresens wordt het tijd dat de centrale overheid dit handvest serieus gaat nemen.

Ondanks volop duurzame ambities lukt het gemeenten maar niet hun eigen vervoer minder vervuilend in te kopen. Waar blijft het proces steken? Een rondgang langs betrokken wethouders en externe experts.

Minister Ollongren stuit op veel weerstand met haar wetsvoorstel om lokale rekenkamers tot verboden terrein voor raadsleden te verklaren. Onder andere de NVRR, de belangenorganisatie voor rekenkamers, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de Vereniging van Griffiers sputteren tegen.

Er is een nieuwe markt ontstaan voor beleggers die de wereld willen verbeteren. De Nederlandse Waterschapsbank biedt daarom nieuwe soorten obligaties aan en daarmee halen ze veel internationaal geld op. Maar dat mag niet lukraak worden uitgeleend.

Loppersum heeft heel veel van niks, zo zeggen ze zelf in de Groningse gemeente. En dat zien ze niet als iets negatiefs. Sterker, Loppersum wil zich met het grote niets op de kaart zetten als bestemming waar je tot rust kunt komen.

Het instorten van de vastgoedmarkt kostte gemeenten jaarlijks een miljard euro. Daar kwam de daling van rijksbijdragen nog bij. De economische crisis drukte zo de gemeente-investeringen sterk omlaag. Het CPB onderzoekt of investeren in crisistijd voor gemeenten voortaan geen betere optie is. Neem Hengelo. 

Amstelveen profileert zich als tegenstander van de verkoop van Eneco-aandelen. Nu de nieuwe colleges van Rotterdam en Den Haag hun aandelen van de hand willen doen, lijkt verder verzet kansloos. ‘We verkopen de kip met gouden eieren.’

Waterschappen worden als gevolg van het veranderende klimaat bij steeds bredere maatschappelijke opgaven betrokken. Er zijn grote bedragen mee gemoeid. Maar het toezicht laat te wensen over. ‘Het moet normaal zijn dat een externe club je af en toe de spiegel voorhoudt.’ 

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten, VNG, doet alsof ze met het Inter bestuurlijk Programma (IBP) veel heeft binnengehaald. Over de half miljard euro die de gemeenten straks jaarlijks moeten bijlappen wordt gezwegen. Gemeentefondsspecialist Jan Verhagen roept gemeenten op tegen het IBP in het geweer te komen. 

Zeker, de verkoop van onbebouwde grond door gemeenten zit sinds 2015 weer in de lift. Ook kochten ze vanaf dat jaar weer meer van die grond zelf aan, zo leren cijfers van het Kadaster. Maar afgezet tegen de bouwproductie gaat het nog om bescheiden aantallen. ‘Je zou een sterkere toename verwachten.’ 

In de weilanden en akkers zelf is er niks van te zien, maar in tientallen gemeenten zijn agrarische percelen kadastraal versnipperd. Grondbedrijven kopen boerenland op, verkavelen het in postzegelstukjes en verkopen die aan particulieren. Als de gemeente inderdaad wil ontwikkelen, heeft ze te maken met tientallen of honderden eigenaren.

Bij zeker 47 gemeenten zijn gronden in het buitengebied van gemeenten kadastraal opgesplitst in vele kleine eigendommen. Ze zijn door bedrijven als zogeheten warme gronden verkocht aan particulieren. Maar … voor gemeenten – en nieuwe eigenaren – kan die versplintering juist heel ongunstig uitpakken. 

Het afschaffen van de ANW-compensatieregeling was voor veel ambtenaren een zure appel. Het stopzetten ervan heeft er wel toe geleid dat het nabestaandenpensioen wat ruimer kan uitvallen. Voor sommigen, althans. Desondanks is de minister geïrriteerd door het handelen van het ABP. Kamerlid Pieter Omtzigt is meer dan dat: hij is boos.