Datasets helpen gemeenten kwetsbare groepen te bereiken

Wethouders sociaal domein zijn in deze tijd niet te benijden. De opgave om kwetsbare groepen te bereiken wordt groter, urgenter, nijpender en lastiger, zegt André van der Meer, adviseur Overheid & Healhcare bij SAS. Eerder dit jaar wees het CPB al op de noodzaak voor gemeenten om op dit terrein creatiever te worden en integraal te gaan werken. ‘We komen echt nog grote gemeenten tegen waar in silo’s wordt gewerkt. En waar veel data opgeslagen zijn met een grote waarde.’ SAS helpt gemeenten de data bij elkaar te brengen, ook van externe partners, en ze verantwoord in te zetten voor gerichtere hulp.

‘Het is schrijnend om te zien dat veel mensen die recht hadden op een tegemoetkoming in de energiekosten geen aanvraag hebben gedaan. Ze liepen 1300 euro mis omdat ze niet wisten hoe ze het moesten aanpakken of omdat ze door het spook van de toeslagenaffaire te veel angst hadden om iets met de overheid te doen,’ zegt André van der Meer.

Hoe komen deze mensen in beeld en hoe kunnen ze toch worden geholpen? Volgens André ligt het antwoord bij het analyseren van de demografische gegevens die zijn gekoppeld aan andere datasets van een gemeente. ‘En vergeet de maatschappelijke partners niet.’ Hij doelt op data van woningbouwverenigingen, energieleveranciers, eventueel van scholen. De Wet Gemeentelijke Schuldhulpverlening die vorig jaar inging geeft gemeente meer mogelijkheden om met externe data aan de slag te gaan. ‘Denk ook aan de energieloketten als bron. Mensen komen daar voor tips voor energiebesparing en gratis ledlampen, maar vertellen er ook schrijnende verhalen over hun financiële situatie die binnen een jaar vaak dramatisch is verslechterd.’

Het CPB publiceerde in maart dit jaar een opmerkelijk dringend advies, ‘Uitdagingen in het sociaal domein’, waarin gemeenten onder meer opgeroepen worden toch eindelijk eens integraal te gaan werken en meer creativiteit ten toon te spreiden bij het focussen op de echt kwetsbare groepen. André sluit daarbij aan: ‘Veel gemeenten, ook zelfs grote gemeenten, werken nog in silo’s. Wij kunnen helpen de juiste datasets bij elkaar te halen, om zo de waarde eruit los te maken, complexe analyses te maken om de echt kwetsbare groepen te identificeren en te bereiken.’ En die creativiteit? ‘Die kunnen we helpen stimuleren. De standaardaanpak werkt niet meer, de groep kwetsbaren groeit en het gemeentebudget is krap. Als een gemeente bijvoorbeeld kan ingrijpen naar behoefte en het budget gerichter weet te besteden, dan kun je echt helpen. Voor maatwerk en voor de menselijke maat moet je los zien te komen van standaardmodellen en zo mogelijk van landelijk beleid.’

Complexe analyses maken om de echt kwetsbare groep te identificeren is voor SAS nog de kleinste moeite, volgens André. ‘Het moet vooral integer blijven. De analyse moet honderd procent betrouwbaar zijn, anders bestempel je iemand of een groep mogelijk onterecht tot zeer kwetsbaar. Ook de besluitvorming moet transparant zijn. Kortom, werken met data vraagt om vakkennis, overzichtelijke en begrijpelijke processen en een verantwoordelijke inzet van middelen. SAS gaat in deze moeilijke periode graag met gemeenten in gesprek over de mogelijkheden om de waarde te verzilveren die ligt opgesloten in de data van de gemeente en van externe partners.’