Willoze Smombies op de planeet

Zombies zijn we, in een wereld die wordt bestuurd door algoritmen. Smartphone zombies, oftewel Smombies. Ons leven wordt beheerst door Google, Facebook en Netflix. De digitalisering en technologisering is inmiddels zover doorgeschoten dat we reddeloos verloren zijn. Algoritmes hebben het voor het zeggen.

Volgens Jan-Willem Wesselink, werkzaam bij de Future City Foundation en medeauteur van ‘Smart & Leefbaar – belangen borgen in de gedigitaliseerde gemeenten’, is bovenstaande visie allang geen uitzondering meer. Maar zo ver is het nog niet en zal het volgens hem ook niet komen. Wij laten ons weliswaar op weg helpen door navigatiesystemen, kijken wat Netflix aanbeveelt en boeken hotels op basis van aanbevelingen van Booking.com. Al die toepassingen kunnen publieke waarden onder druk zetten.

Het Rathenau Instituut noemde er in het rapport Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving zeven: privacy, veiligheid, rechtvaardigheid, autonomie, controle over technologie, menselijke waardigheid en machtsevenwicht. Maar als je die waarden onder ogen ziet, kun je er ­volgens de auteurs ook wat aan doen. Per publieke waarde onderzoeken ze welke wet- en regelgeving er bestaat en inventariseren ze welke bestuurlijke afwegingsruimte een gemeente heeft en hoe die er zou kunnen uitzien. Want, zo menen ze, er kan heel veel in de Smart City, maar het is aan het bestuur grenzen te stellen. Niet alles wat kan, moet en mag ook. ‘En mocht het dan toch misgaan, en we ooit als willoze zombies rondlopen, bestuurd door de moeder-aller-algoritmen, dan hebben we in ieder geval een poging ondernomen om dat te voorkomen.’