Verzet tegen pin-only beleid

Gemeente moet voor iedereen toegankelijk zijn

Het MOB heeft de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) vandaag per brief laten weten dat het niet meer accepteren van contant geld onacceptabel is. Pin-only beleid van gemeenten is namelijk in strijd met de afspraken dat de bereikbaarheid en toegankelijkheid van gemeentelijke diensten voor kwetsbare groepen altijd gewaarborgd moet zijn. Met andere woorden, wie een parkeervergunning wil aanschaffen moet dat altijd ook met contant geld kunnen doen.

In winkels, cafés en restaurants, op steeds meer plekken wordt er in ons land met plastic afgerekend. Vorig jaar werd een omslagpunt bereikt: er werd voor het eerst meer via pin dan met contant geld betaald. Wie – al dan niet principieel – niet wil pinnen of dat niet kan, heeft de keuze naar een andere gelegenheid te gaan. Bij gemeentelijke diensten en producten ligt dat anders, omdat die vaak nergens anders kunnen worden aangeschaft. In die zin is de gemeente een monopolist. ‘Het weigeren van contante betalingen in situaties waarin men voor een soortgelijk product of dienst praktisch gesproken niet bij een andere aanbieder kan die wel contant accepteert, is in principe onredelijk bezwarend voor het publiek’, aldus het MOB.

MOB-lid Cees van Tiggelen wijst met name op de zwakkeren in de samenleving voor wie via pin betalen moeilijkheden oplevert. Daaronder schaart hij bijvoorbeeld dak- en thuislozen, bepaalde groepen ouderen, mensen die in de schuldsanering zitten of ter voorkoming van schulden geen pinpas hebben. ‘Er zijn 1,7 miljoen laaggeletterden in Nederland’, zegt hij. Het staat volgens hem ook haaks op de zelfredzaamheid die meer en meer van mensen wordt verwacht. ‘Bij pin-only dwing je die mensen om een familielid of bekende mee te nemen naar de balie.’

21 gemeenten
Dat gemeenten pinbetalingen stimuleren, daarmee is volgens Van Tiggelen niets mis. Zolang mensen maar de mogelijkheid houden ook contant te kunnen betalen. Volgens een vorig jaar verstrekt overzicht van het ministerie van Financien zouden 21 gemeenten een pin-only beleid voeren. De afgelopen maanden bezochten leden van de MOB-Werkgroep Toegankelijkheid en Bereikbaarheid (WTB) een aantal gemeenten om de proef op de som te nemen. Ook De Nederlandsche Bank zocht in die periode contact met een aantal pin-only gemeenten. ‘De conclusie daaruit is dat het aantal gemeenten dat een pin-only beleid voert, lijkt te groeien’, aldus Van Tiggelen.

Precieze aantallen kan hij niet noemen, ‘maar we horen dat het er meer zijn.’ Zijn eigen ervaring is dat sommige van die gemeenten ‘als puntje bij paaltje komt’ wel degelijk contant betalen mogelijk maken. ‘Dan word je via een zijdeurtje meegenomen naar een kamertje achteraf en kun je alsnog contant betalen,’ zegt hij. ‘Probleem is dat daar niet duidelijk over wordt gecommuniceerd en de mogelijkheid van contant betalen niet bekend wordt gemaakt. Niet op de website en niet in de hal van het gemeentehuis. Daar staan op de balie alleen grote borden met daarop pin-only.’

Het veiligheidselement – het niet voorradig hebben van contant geld aan de balie – speelt daarbij een rol. Een andere drijfveer voor het hanteren van een pin-only beleid bij gemeenten lijkt efficiency te zijn – minder interne controle, minder handelingen en een hogere handelingssnelheid. Het argument is dat wanneer wordt aangegeven dat contant betalen ook mag, meer mensen dat zouden gaan doen. ‘Onzin’, oordeelt Van Tiggelen. ‘Alsof mensen opeens van gedachten veranderen als ze zo’n bordje zien.’ Het MOB volgt de aanbeveling uit 2015 van de Nationale ombudsman om burgers duidelijk te informeren hoe ze moeten handelen als zij contant willen betalen.

Toegankelijkheid
Het MOB is een vertegenwoordigingsorgaan met daarin afgevaardigden van onder andere De Nederlandsche Bank, Anbo, Horeca Nederland, MKB-Nederland, de Consumentenbond en Ieder(in). Eronder hangen drie werkgroepen die zich respectievelijk bezighouden met veiligheid, efficiency en toegankelijkheid en bereikbaarheid van het betalingsverkeer.