Te weinig aandacht voor algoritmen

Buiten de teams die zich er beroepsmatig mee bezighouden is er bij gemeenten weinig zicht op het ontwikkelproces van algoritmen. Dat blijkt uit een impactanalyse van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). De VNG probeert hiermee in te schatten wat de impact gaat zijn richtlijnen van het rijk voordat die worden vastgesteld, maar het gebrek aan (bestuurlijke) aandacht voor de ontwikkeling en toepassing van algoritmen maakt dat moeilijk.

Gebrek

Gemeenten moeten de transparantie en uitlegbaarheid van algoritmen vastleggen, maar er is dus te weinig aandacht voor het ontwikkelproces. Bovendien ontbreken de functionarissen waarop de richtlijnen van toepassing zijn en ‘moet de uitvoering van de richtlijnen naar de leveranciers worden verlegd’, schrijft de VNG. ‘Kennisproducten om invulling te geven aan uitlegbaarheid, bewustzijn en inkoop missen nog.’

Lastig controleren en rapporteren

Verder moeten gemeenten ervoor zorgen dat de manier waarop algoritmen worden ontwikkeld en toegepast te auditeren, valideren en toetsen is, maar het onderscheid tussen die onderdelen is onvoldoende duidelijk. Dat maakt het onduidelijk wat er precies moet gebeuren om aan de richtlijn te voldoen. Het maakt ook het controleren en rapporteren lastig.

Weinig ervaring

Publieksvoorlichting over data-analyses blijkt een omvangrijke taak die veel inspanning vergt en ‘de vraag is of hiermee het doel wel bereikt wordt’, schrijft de VNG. Inwoners moeten voorlichting krijgen over het gebruik van algoritmen, maar hier hebben gemeenten nog weinig ervaring mee.

Voor interpretatie vatbaar

De richtlijnen moeten worden toegepast of gemeenten moeten uitleggen waarom ze dat niet doen, maar de richtlijnen zijn voor interpretatie vatbaar. Ook is het positioneren van de richtlijnen binnen de organisatie, zoals het bepalen wie verantwoordelijk is, voor sommige gemeenten en functionarissen moeilijk vanwege kennisgebrek.

Incompleet

De richtlijnen worden tot slot ‘als niet compleet ervaren en samenhang met bestaande kaders en initiatieven mist.’ Het is de bedoeling dat de richtlijnen worden doorontwikkeld en voor gemeenten is het belangrijk te weten wie daarbij betrokken is. ‘Ze willen graag betrokken zijn bij deze doorontwikkeling.’