Separaat ICT-netwerk voor overheid niet realistisch

Een eigen Nederlands overheids-ICT-netwerk dat minder kwetsbaar is dan het open internet? Onhaalbaar, concludeert minister Opstelten uit een verkenning van PwC.

Apart, dus veilig
Opstelten (ook verantwoordelijk voor cybersecurity) zegde de Kamer vorig jaar toe een studie te laten uitvoeren naar de haalbaarheid en wenselijkheid van een gescheiden ICT-netwerk voor publieke en private vitale processen. Zo'n eigen netwerk zou een stuk veiliger zijn dan de grotendeels open infrastructuur waarvan overheid en vitale sectoren nu gebruik maken, was de gedachte. De verkenning dempt de verwachtingen echter.

Niet haalbaar
Een volledig gescheiden nationaal netwerk ter vervanging van (delen van) het open internet 'zal kostbaar zijn, het open internet beperken in haar functionaliteit en een schijnveiligheid creëren doordat het idee bestaat dat het netwerk per definitie dan veiliger zal zijn', aldus Opstelten. 'Dit terwijl het na volledige scheiding mogelijk juist een aantrekkelijker doelwit zal vormen voor gerichte cyberaanvallen.' Het gedeeltelijk scheiden van netwerken - zoals bijvoorbeeld de hulpdiensten nu doen - is een haalbare aanpak, maar het technisch volledig scheiden van netwerken is volgens PwC 'illusoir'. Nederland heeft bijvoorbeeld 'niet alle kennis in huis om van kop tot staart alle aspecten van een ICT-infrastructuur te scheiden.'

Scheidingsmaatregelen
Een volledige scheiding is dus geen optie en het gesloten maken van delen van het internet ook niet, concludeert Opstelten. Gedeelteiljke scheidingsmaatregelen zijn wel een optie en daarmee is bij bijvoorbeeld de nieuwe opzet van de vier Rijks-datacenters al een begin gemaakt. De verbindingen tussen die datacenters zijn al virtueel en/of fysiek gescheiden en als het moet kan de overheid daarmee blijven communiceren, ook als het internet zelf platligt. Ook aan de optie 'digitale ophaalbruggen' wordt gewerkt, aldus de minister.

Conflicterende verplichtingen
Een complicatie die hij ook heeft laten onderzoeken is de 'Patriot Act'; je kunt immers scheiden wat je wilt, maar als een deel van die gescheiden infrastructuur direct of indirect van een Amerikaans bedrijf afkomstig is, mag de Amerikaanse overheid daar gewoon in rondneuzen. Opstelten onderkent dat, maar ziet hier 'conflicterende verplichtingen' en zoekt de oplossing daarvoor toch vooral in dialoog tussen Europa en de VS. Dat is 'de enige manier waarop we met respect voor elkaars rechtsstelsel tot oplossingen kunnen komen.'