Ombudsman: schaf WOB liever af
Nationale Ombudsman Brenninkmeijer vindt de Wet Openbaarheid Bestuur een juridische jungle. Het is beter die wet af te schaffen, zei hij in de Tweede Kamer.
Andere weg
De hoorzitting van donderdag volgde op de stelling van minister Donner dat de WOB te vaak wordt misbruikt en dus moet worden ingeperkt. Verschillende deskundigen, onderzoeksjournalisten, advocaten en VNG-bestuurders voerden het woord. De meesten probeerden Donner tijdens de bijeenkomst duidelijk te maken dat hij een andere weg moet bewandelen. VNG-directieraadslid De Vet gaf op de hoorzitting toe dat er op het gebied van de openbaarheid bij gemeenten nog een lange weg te gaan is, maar stelde dat er wel wordt gewerkt aan professionalisering op dat gebied.
Misbruik
Volgens Brenninkmeijer is het tijd voor een ander openbaarheidsregime. "De overheid gebruikt de WOB in de dagelijkse praktijk vaak om gronden te vinden voor het afwijzen van een verzoek en juridische barrières op te werpen voor burgers en journalisten. De WOB leidt tot onnodige, kostbare en tijdrovende procedures. De openbaarmaking van informatie moet primair vanuit behoorlijk bestuur beoordeeld worden en niet vanuit een juridisch perspectief. Openbaarheid van informatie is immers een onmisbaar middel om het vertrouwen van burgers in de overheid te versterken." Hij waarschuwt ook dat verdere beperkingen in de WOB door ambtenaren misbruikt gaan worden voor andere doelen.
Visie
De ombudsman wil nog dit jaar zijn visie op de openbaarheid van overheidsinformatie verder invullen. Hij wil de overheid handreikingen bieden voor actieve informatieverstrekking en voor het voorkomen van juridische procedures bij informatieverstrekking.
Archiefellende
Wob-advocaat Roger Vleugels, ook geraadpleegd op de hoorzitting, somt een aantal veranderpunten op, met als eerste de slechte archieven van de overheid. Omdat die niet op orde zijn, duren verzoeken erg lang. Hij vindt ook dat er een opleiding voor Wob-ambtenaren moet komen. Daarnaast moeten bezwaren net meer naar het betreffende bestuursorgaan, maar naar een nieuwe onafhankelijke en bindende Wob-autoriteit. Ook moet 'wobben' bij alle proganen mogelijk worden die werken met publiek geld.
De inrichting van de verschillende overheidsarchieven is gericht op de uitvoering en de bedrijfsprocessen van één specifieke wettelijke taak, opslag van informatie geschied geheel conform de hiervoor geldende wettelijke archiefnormen. De archieven zijn dus wel degelijk voldoende “op orde”.
Echter als er een nieuwe overheidstaak zoals Wob wordt vastgesteld moet vooraf ook duidelijk in beeld gebracht worden wat dit “kost” om uit te voeren, om daarna deze taak in de overheidorganisatie te implementeren. Ik constateer alleen dat deze laatste handelingen zijn nagelaten, dus is er nu stres tussen de overheid en haar burgers en discussie over de reikwijdte van Wob.