ICT-samenwerkingsverband ISZF in zwaar weer

Het ICT-Samenwerkingsverband Zuidwest Fryslan moet bezuinigen, nu twee deelnemende gemeenten vertrekken. Hoe gemeentelijke herindelingen een samenwerkingsverband op de proef kunnen stellen.

Schoolvoorbeeld van ICT-samenwerking

Al sinds 2004 werkt een groep Friese gemeenten samen in het ISZF. Nijefurd, Bolsward, Wûnseradiel, Littenseradiel, Gaasterlân-Sleat, Lemsterland en later ook Harlingen voegden in een gemeenschappelijke regeling hun ICT-afdelingen samen. Voor menig gemeentelijk samenwerkingsproject op ICT-gebied is ISZF een voorbeeld. Maar gemeentelijke herindelingen kunnnen een samenwerkingsverband in zwaar weer brengen, blijkt nu. De eerste drie gemeenten werden twee jaar geleden samengevoegd met Sneek en Wimbritseradiel tot de gemeente Súdwest-Fryslan - nu de belangrijkste deelnemer in ISZF. Maar Gaasterlân-Sleat en Lemsterland, die per 1 januari 2013 met Skarsterlan in een gemeenschappelijke regeling (vooruitlopen op een fusie per 1 januari 2014) opgaan in gemeenten De Friese Meren, hebben dit jaar besloten uit het ISZF te stappen.

Gemeenten nu aan de knoppen
ISZF-directeur Almar Wimer Siebenga vertrekt nu na negen jaar bij het ISZF. "Siebenga is echt een bouwer en een pionier. In de huidige constellatie krijgt de gemeente juist meer een opdrachtgeversrol", stelt ISZF-bestuursvoorzitter Leo Pieter Stoel (wethouder in Súdwest-Fryslan). "Gemeenten zitten nu meer aan de knoppen, met een eigen verantwoordelijkheid." De functie van Siebenga wordt momenteel ad-interim ingevuld. De nieuwe manager moet ISZF draaiende houden met minder geld, omdat de drie achterblijvende gemeenten dezelfde bijdrage blijven betalen. Zes medewerkers verhuizen mee naar de nieuwe gemeente De Friese Meren.

Blijven opschalen
Stoel denkt dat de levensvatbaarheid van het samenwerkingsverband op korte termijn niet echt  onder druk komt te staan. Momenteel kost deelname zo'n 3300 euro per gemeenteambtenaar en dat is ruim beneden het gemiddelde, heeft het ISZF eerder becijferd. "Maar op de langere termijn moet je ICT op grotere schaal organiseren en dan zul je niet alleen de harde ICT, maar ook je processen moeten standaardiseren."

Faseverschillen
Stoel hoopt op uitbreiding van het ISZF met andere gemeenten. Twee van de huidge deelnemers zitten ook in een herindelingsproces, waardoor het werkgebied van ISZF weer kan groeien. Hij merkt wel dat de herindelingsbewegingen voor 'perikelen' zorgen. "Je ziet grote schaalverschillen bij de gemeenten die al zijn heringedeeld, zoals de onze, en de gemeenten die daar nog niet doorheen zijn. Die faseverschillen maken de samenwerking niet eenvoudiger."

Dubbel gevoel
Wethouder Durk Durksz van Skarsterlân legt uit dat de keuze van de drie fusiegemeenten niet met ISZF door te gaan, niet van harte is genomen en misschien op dit moment wel anders zou zijn uitgevallen. Dat ISZF meer een dienstverlener wordt en minder een 'ontzorger', was immers al veel eerder de wens van de toekomstige fusiegemeente. Maar op het uiterste moment dat daarover nog een beslissing kon worden genomen, zag Durksz onvoldoende beweging in die richting. "Het bestuur van ISZF had toen al moeten besluiten van een I&A-organisatie te veranderen in een organisatie die de advieskant bij de gemeenten laat. Dat dat nu alsnog gebeurt geeft mij dus een dubbel gevoel." Hij zegt niet echt met Stoel van mening te verschillen over de juiste aanpak. "Als je de automatiseringskant uitbesteedt, moet je de informatiseringskant zoveel mogelijk hetzelfde aanpakken, anders haal je onvoldoende voordeel uit die uitbesteding." Maar dat betekent volgens hem niet dat je die informatiseringskant - hoe richt je informatiestromen in - ook moet uitbesteden.

Misschien later weer
Durksz sluit niet uit dat De Friese Meren op termijn alsnog aansluit bij het ISZF, maar "dat is op dit moment niet aan de orde. Qua kosten zit het ook dicht bij elkaar, afgezien van het uittreegeld van Gaasterlân-Sleat en Lemsterland uit de gemeenschappelijke regeling." Dat uittreegeld bedraagt 1,15 miljoen euro.