‘Gemeenten moeten ook online ingrijpen bij onveiligheid’

Gemeenten hebben de bevoegdheden om gebiedsverboden op te leggen, drugspanden te sluiten en preventief te fouilleren, maar de bevoegdheid om ook online in actie te komen en bijvoorbeeld een website te sluiten is er niet. Dat moet anders, vindt onderzoeker Wouter Stol van het Lectoraat Cybersafety van NHL Hogeschool en de Politieacademie.

Drugspanden alleen offline gesloten

'Als gemeenten geen digitale bevoegdheden krijgen om de veiligheid te waarborgen, zullen ze hun plek in de regionale driehoek voor veiligheid op den duur verliezen', stelt Stol, die graag onderzoek wil doen naar online bevoegdheden voor gemeenten, in gesprek met Binnenlands Bestuur. 'Gemeenten hebben een belangrijke rol bij het waarborgen van veiligheid en bestrijden van misdaad. Burgemeesters kunnen drugspanden sluiten, de Mobiele Eenheid (ME) inzetten en kunnen vastgoedtransacties voorkomen, maar de mogelijkheid om online activiteit te bestrijden die voor onveiligheid kan zorgen op het eigen gemeentelijke grondgebied is er niet. Zo kan er een drugspand gesloten worden, maar blijft de website waar de handel tegenwoordig voor een groot deel plaats vindt wel gewoon in de lucht.' Ook internetforums waar bijvoorbeeld hooligans of extremisten elkaar opruien tot geweldsdelicten op fysieke locaties, moeten wat Stol betreft op last van de burgemeester gesloten kunnen worden.

Preventief optreden onmogelijk
Stol hoopt dat er een vertaalslag wordt gemaakt van de huidige offline bevoegdheden naar online bevoegdheden voor burgemeesters. ‘Anders is hun rol op dit gebied binnen enkele jaren uitgespeeld.’ Burgemeesters kunnen nu volgens Stol op internet zaken slechts signaleren, maar het is onmogelijk om daarbij preventief op te treden. ‘Dat was terug te zien bij Project X Haren, waar de burgemeester wel op de hoogte was van de komst van duizenden mensen naar het dorp maar niets anders kon doen dan met de Mobiele Eenheid de zaak af te wachten.’ Gemeenten denken volgens Stel nog te ouderwets, door zich te beperken tot hun eigen grondgebied. 'Ze schrijven online activiteiten af als ‘niet ons terrein’. Natuurlijk is het zo dat een website ‘in de lucht zweeft’ en dat deze meestal niet gehost wordt op het eigen gemeentelijk terrein, maar het kan wel gebeuren dat er websites onveiligheid op het gemeentelijke grondgebied in de hand werken. In dat geval moet er iets mogelijk zijn. Die mogelijkheden willen wij met het lectoraat daarom graag onderzoeken.'
 

Onderzoek
Stol heeft enige tijd geleden voor onderzoek naar online bevoegdheden voor burgemeesters en gemeenten subsidie aangevraagd. Vooralsnog  zonder succes, al ligt er momenteel nog een voorstel waar de commissie Politie en Wetenschap zich over gaat buigen. ‘Het onderwerp wordt door de andere partijen tot nu toe afgedaan als ‘interessant, maar niet urgent’. Dat vind ik vreemd. In mijn ogen speelt dit onderzoek in op problemen in de toekomst, die we zeker niet urgent moeten laten worden.’