Gemeente kan meer regie nemen in glasvezelaanleg

Gemeenten kunnen meer regie nemen in de uitrol van glasvezelnetwerken. Dat zegt staatssecretaris Mona Keijzer (EZK) in een brief aan de Tweede Kamer. Ze wil samen met gemeenten en marktpartijen werken aan een betere harmonisatie van regelgeving, zodat de uitrol van glasvezel verder versneld kan worden.

Kritiek

In een eerdere studie naar de glasvezelmarkt was de ACM nog onverdeeld kritisch op marktleider KPN, die volgens de autoriteit vaak plannen uitrolde op plekken waar andere bedrijven het voorwerk, zoals een marktonderzoek naar interesse in een glasvezelnetwerk, al had uitgevoerd. Het gevolg was dat concurrenten zich vervolgens terugtrokken of dat er kort na elkaar twee verschillende netwerken werden uitgerold, zodat straten meerdere malen werden opengegraven. Volgens KPN zelf klopte er weinig van de kritiek: het telecombedrijf stelde vorig jaar in Binnenlands Bestuur altijd duidelijk te zijn geweest over hun plannen.

Overnames

Inmiddels is er een hoop veranderd, ziet de ACM. De markt heeft zich geconsolideerd door overnames en fusies, en slechts drie partijen hebben meer dan 10% van de aansluitingen in handen. Dat zijn KPN (57%), Delta Fiber (16%) en E-Fiber (12%). De partijen zijn zich steeds meer gaan richten op stedelijke gebieden. Het aantal aansluitingen laat sinds eind 2019 mede daarom een forse groei zien. Vorig jaar werden een half miljoen huishoudens aangesloten. Volgens de studie is met dit tempo heel Nederland ruim voor 2030 voorzien van een glasvezelaansluiting.

Investeren

Volgens de nieuwe studie zou het voor de consument het beste als telecombedrijven gezamenlijk investeren in een glasvezelnetwerk in een gemeente. Die zou dan wel op moeten worden getoetst door diezelfde ACM. Maar de autoriteit geeft zelf toe dat bij de telecombedrijven zelf weinig animo is voor samenwerking, omdat het nu eenmaal concurrerende bedrijven zijn, die elkaar geen inzicht willen geven in hun plannen. Ook de eis van de ACM, dat de netwerken dan wel moeten worden opengesteld voor andere aanbieders van glasvezeldiensten, werkt niet mee in de aantrekkelijkheid van co-investeringen.

Middelen

Maar gemeenten hebben meer middelen voor handen om de glasvezeluitrol te coördineren, zegt de staatssecretaris. Zo kunnen ze een tijdelijke rustperiode instellen voor graafwerkzaamheden, of kunnen ze afspraken maken over de plaats en het moment van uitrol. ‘Als meerdere marktpartijen zich bij een gemeente melden met overlappende uitrolplannen, heeft het in de eerste plaats de voorkeur dat de gemeente en marktpartijen in de samenwerkingsovereenkomsten afspraken maken over welke partij waar begint met de uitrol.’ Steeds meer gemeenten doen dat ook, ziet Keijzer, maar er zijn ook gemeenten die worstelen met die regierol. In sommige gemeenten, zoals Deurne en Gouda zijn diverse aanbieders actief die allemaal, soms tegelijkertijd, hun eigen netwerken uitrollen. Gemeenten krijgen daarvoor vaak kritiek van hun burgers, maar zeggen vaak weinig te kunnen doen. De aanleg van glasvezel wordt, in tegenstelling tot andere nutsvoorzieningen, geheel aan de markt overgelaten.

Harmonisatie

Keijzer wil wel met gemeenten en marktpartijen om tafel om ervoor te zorgen dat er meer openheid komt over de plannen, en dat de regelgeving per gemeente meer wordt geharmoniseerd. ‘Hierbij kan gedacht worden aan het opstellen of hernieuwen van standaarden (o.a. op gebied van leges en degeneratiekosten) en het delen van kennis en informatie over coördinatie en medegebruik.’ Vooral marktpartijen vragen om meer duidelijkheid en gelijkheid in de regels en eisen die gemeenten stellen aan glasvezelbedrijven.